26. religia semitów (fenicja, hebrajczycy, kanaan, kartagina, nabatejczycy, palmyra, petra, ugarit), i filistynów

26. 0. problemologia

 

26. 0. 1. drzewo religii semitów i filistynów

 

oczywiście, w tym rozdziale zamiast drzewa religii zestawienie ludów semickich, których religie zostały tu ujęte.

26. 0. 2. synkretyzm (cz 1)

 

religie semickie z obszarów innych niż mezopotamskie są naturalną bazą judaizmu, judeochrześcijaństwa i chrześcijaństwa. 

z zaratusztrianizmu semici mieli przejąć następujące idee: wędrówka dusz po śmierci do nieba lub piekła (bzdet, była już w religii słowian), nadejście mesjasza (?), sąd ostateczny (jest już w egipcie), koszerność, kult ognia (mitra, boże narodzenie, uosobienie boga ze światłością, gorejący krzew). 

słaba hipoteza, że monoteizm przyszedł do semitów od amenhotepa iv echnatona jako kult atona, podczas gdy w hinduizmie monoteizm ewoluuje w naturalny sposób. 

przejęcie mitów sumerów: potop (epos o gilgameszu, jakkolwiek potop jest już w mitach celtyckich i germańskich), wąż jako symbol postępu i zła (a słowiański żmij?). 

grecki adonis pochodzi od fenickiego adon (pan), hebrajskiego adonai. 

kemosz, jedno z najstarszych bóstw semickich, był w babilobii czczony jako nergal, w grecji jako ares. 

anat, kananejska bogini, siostra i ukochana baala, znana z ugarit, była czczona na bliskim wschodzie i w egipcie (tanis). 

każdego roku kapłanki anat zawierały małżeństwo ze świętym królem z celu zapewnienia dobrych zbiorów. podobny kult orgiastyczny został poświadczony także dla ateny w świątyni herkulesa w rzymie gdzie oblubienica nazywała się akka. boskie dzieci zrodzone z tego związku stawały się duchami zboża nadchodzącego roku. 

astarte, bogini kananejska i fenicka, utożsamiana z babilońsko-asyryjską isztar i sumeryjską inanną, była czczona także w egipcie i w etrurii. 

mit o astarte śpiewającej dla jama jest podobny do hetyckiego mitu o hedammu. 

aszera, bóstwo ugaryckie, była popularna także w akadzie, wśród hetytów, w kanaanie, w ludowej mitologii hebrajskiej, w południowej arabii. 

w kuntilled ajrud na synaju (ix-viii pne) znaleziono świątynię, a w niej napisy: "jahwe z samarii i jego aszera", "jahwe z temanu i jego aszera". inne inskrypcje dotyczyły baala. 

związek jahwe z aszerą przypomina związek śiwy i śakti (jako uosobienie pierwiastka żeńskiego) i związek jahwe i szechiny o takim samym charakterze (kabała). ponadto istniał podobny związek między jahwe i jerozolimą. 

próby przeniknięcia kultów aszery i anat do judaizmu były udane, do chrześcijaństwa mnej udane. 

baal, bóg ugarycki, był czczony także w egipcie, na bliskim wschodzie, w rzymie, w hellenistycznej syrii. występuje związek pomiędzy jahwe i baalem jako "cwałującym po niebie". 

baal hammon to bóg fenicko-punicki. jego imię hammon jest związane z amonem, więc był prawdopodobnie bogiem wyroczni. baal hammon jest utożsamiany z melkartem, elem lub dagonem. znany jest mityczny związek melkarta z tyrem, a także baala hammona i tanit z kartaginą. 

tanit, fenicka bogini płodności, księżyca i wody, była znana w rzymie jako peregrina sacra (bóstwo obce) i nazywana dea caelestis.

Waldemar Mierniczek