26. religia semitów (fenicja, hebrajczycy, kanaan, kartagina, nabatejczycy, palmyra, petra, ugarit), i filistynów

26. 0. 2. synkretyzm (cz 2)

iszhara, żona dagana, bóstwo semickie, ugaryjskie, była powszechnie czczona w mezopotamii. 

dagon był znany na całym bliskim wschodzie, w tym u amorytów, filistynów, kananejczyków, w ugaricie, w elamie. 

eszmun i jego żona aszima, bogowie semiccy, byli  utożsamiani z isztar i dumuzi, kybele i attisem, afrodytą i adonisem, eszmun był także utożsamiany z eskulapem. 

qudszu to semicka bogini (święta) czczona w egipcie w czasach xvii dynastii. 

el, ugarycki bóg, przyswojony przez judaizm, był spotykany w babilonii, akadzie, u aramejczyków. el był żonaty z beruth jako symbolem bejrutu. 

reszef, kananejski bóg wojny i zarazy, rozprzestrzenił się w egipie, na bliskim wschodzie, na terenach kartaginy i na cyprze. wśród osadników fenickich jego rolę boga zarazy przejął apollo wraz z atrybutem, którym był łuk i strzały. 

aglibol, palmyreńskie bóstwo księżyca, było kojarzone z astarte, wenus i arabską gwiazdą wieczorną arsu (rudą). 

jarhibol, bóg semicko-palmyreński, był utrożsamiany z apollinem, zestawiany z belti (utożsamianą z wenus) lub atargatis, występuje z herkulesem lub semią (ateną). 

duszara był identyfikowany z zeusem. 

aarra był identyfikowany z dionizosem. 

adranus, bóg ognia sykulów czczony na sycylii przez greków i rzymian, był powiązany z perskim adarem i fenickim adramelechem. 

nabatejska allat była identyfikowana z arabską al-lat i z greckimi boginiami afrodytą, uranią i ateną. 

al-lat - arabska matka bogów i bogini słońca była boginią otchłani w babilonie, a jej wizerunki są spotykane także w palmyrze. 

manat identyfikowano z tyche i nemezis. 

nabatejski al-kutba był kojarzony z apollinem i merkurym. 

kos był identyfikowany z zeusem i aramejskim hadadem (edomici, nabatejczycy). 

w hatrze czczono monimosa, czczonego także w edessie i w emesie, utożsamianego z hermesem, azizosa, czczonego także w edessie i emesie, utożsamianego z aresem, bar-marena utożsamianego z dionizosem lub apollinem, hermesa, astarte utożsamianą z afrodytą, arabską al-lat utożsamianą z ateną, nebo, gergala (herkulesa), posejdona, erosa, tyche, fortunę i rzymskie sztandary wojskowe (semya). 

izyda została przejęta przez nabatejczyków za pośrednictwem arabów. 

hurycka szauszka przypomina isztar i astarte. 

sumeryjski utu był czczony także w fenicji. utu (szamasz) był czczony w hatrze. 

kult melkarta przeniósł się w ix w pne kult na tereny północnego izraela. król achab pozwolił na rozwój synkretycznego kultu melkarta-jahwe. patronowała mu królowa izebel. kult nie przyjął się z powodu oporu zwolenników proroków eliasza i elizeusza i nazyrejczyków. 

sol invictus - słońce niezwyciężone - bóstwo rzymskie synkretyczne z mitry, apollina, el gabala, baala, astarte i sola, iv w. 

hermetyzm przejął od kabały rozważania nad adamem kadmonem, pierwszym człowiekiem. hermes trismegistos, hellenistyczne połączenie hermesa i thota, popularny także w rzymie, zawiera w sobie inspiracje judaizmem, magią żydowską, być może wierzeniami perskimi, jest identyfikowany z serapisam i hermanubisem, miał wpływ na różokrzyżowców, ezoteryków, gnostyków (przesada), alchemików. 

opowieść o judycie została zaczerpnięta z mitologii ugaryckiej z opowieści o aghacie, która jako królewska córka paghat mści się w taki sam sposób na yatpanie, sprawcy śmierci brata paghat, jak judyta na holoferniesie. 

frankiści w zewnętrznej formie obrzędowości nawiązywali do religii edomickiej.

Waldemar Mierniczek