27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

 27. 2. 0. bóstwo jedyne (absolut) (cz 2)

pierwsze, drugie i trzecie przykazanie: "ja pan, bóg twój, którym cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli, nie będziesz miał bogów cudzych przed oczyma mymi, nie uczynisz sobie rzeźby ani podobizny wszystkich rzeczy, które są na niebie w górze i które są na ziemi nisko, i które są w wodach pod ziemią, nie będziesz się im kłaniał i służył, bom ja jest pan, bóg twój, bóg zawistny, który dochodzę nieprawości ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia tych, którzy mnie nienawidzą, a czynię miłosierdzie na wiele tysięcy miłującym mię i strzegącym przykazań moich, nie będziesz używał imienia pana, boga twego, nadaremnie, bo nie ujdzie karania, kto by dla próżnej rzeczy użył imienia jego" (księga powtórzonego prawa). 

według księgi koheleta należy żyć według prawa bożego, gdyż bóg nie przemija, jego mądrość jest wieczna, niezmienna, wszystko co posiadamy pochodzi od boga i on będzie sądził człowieka. 

z powodu bałwochwalstwa salomon stał się przyczyną upadku izraela i rozpadu na dwa królestwa (1 księga królów). 

jam jest alfa i omega, mówi pan bóg, który jest, który był i który przychodzi, wszechmogący (apokalipsa jana). 

bluźnierstwo obejmuje także nakaz wiary w jedność i jedyność boga (talmud). 

artykuły wiary mojżesza majmonidesa: 4 bóg jest jedyny i 5 nic nie jest z nim porównywalne w żadnej mierze. 

teologia apofatyczna jest oparta na założeniu, że jakiekolwiek pozytywne poznanie natury boga przekracza granice możliwości ludzkiego rozumu (majmonides). 

istnienie boga jest absolutne, jego istota i istnienie są tym samym (nahmanides). 

bóg jest jeden, nie ma postaci złożonej, jest niezmienny, wieczny, nieograniczony, transcendentny ontologicznie (istniejący poza światem) i epistemologicznie (nie da się poznać ludzkim zmysłom i rozumowi), istnieje sam z siebie, jest osobą dobrą, wszechpotężną i wszechwiedzącą, idee są jego myślami i siłami, najpotężniejszą ideą-siłą jest logos - pośrednik między bogiem i światem, anioł i syn boży, za ich pośrednictwem następuje oddziaływanie na świat materii odwiecznej, będącej nosicielem nicości i zła. zadaniem filozofii jest poznanie boga (filon z aleksandrii). 

chasydzi niemieccy i polscy uważali, że bóg wszechmogący znajduje się w każdym przejawie życia świata (panteizm?). 

bóg to niepoznawalny absolut jako praprzyczyna (ein sof), a nie jako władca izraela (sefer jecira). 

żadne poznanie stwórcy nie jest możliwe. aby wyrazić jego niepoznawalny charakter kabaliści używają pojęcia ein sof jako istoty poza granicami zrozumienia. 

ein sof to boska istota i nie można go utożsamiać z sefirot - boskimi atrybutami (mojżesz kordowero). 

szechina uosabia drugą, uzupełniającą funkcję absolutu (kabała). 

alfa i omega to symbole wszechmocnego boga jako stwórcy i tego, który wszystko dopełnia, pierwszy i ostatni, alef i taw (kabała). 

trzecia wyrocznia sybillińska zawiera apologię monoteizmu. 

bóg to projekcja ludzkich ideałów lub ludzka idea (judaizm rekonstrukcjonistyczny). 

judaizm humanistyczny odrzuca wiarę w osobowego boga, usunął z rytuałów słowo bóg (ateizm???). 

pytanie o istnienie boga jest bez sensu, gdyż jest ono nieweryfikowalne, więc powinno zostać zignorowane (ignostycyzm) (sherwin wine, judaizm humanistyczny). 

bóg to jedyna substancja, pierwotna, budulec wszechświata, nieskończona, niestworzona, wszechmocna, przyczyna wszystkich innych bytów, wszechświat jest z nim tożsamy, wszystko co istnieje jest częścią boga, istnieje w nim samym (panteizm materialistyczny?, spinoza). 

nawiązanie do koncepcji deus otiosus możemy znaleźć w koncepcji cimcum jako aktu wycofania się boga z samego siebie, w wyniku czego powstała przestrzeń, w której mogło dojść do stworzenia (kabała).

Waldemar Mierniczek