27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

 27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 9)

guma tragankowa wydzielana z astracantha bethlehemitica i astracantha gummifera (traganek gumodajny) była używana jako wonne korzenie, znajdowała się wśród darów przywiezionych józefowi do egiptu (księga rodzaju). 

lebiodka syryjska to hyzop używany podczas paschy: "weźcie gałązkę hyzopu i zanurzcie ją we krwi, która jest w naczyniu, i krwią z naczynia skropcie próg i oba odrzwia". 

hyzop jest uważany za symbol poniżenia. 

czystek kreteński i czystek szary (lub czystek wawrzynoslistny) służą do otrzymywania ladanum. surowiec otrzymywano w ten sposób, że przepędzano kozy (?) przez zarośla, a potem wyczesywano z wełny owiec (??),w późniejszym okresie wyczesywano go bezpośrednio z krzaków za pomocą drewnianych grzebienio-wachlarzy. 

z rośliny aucklandia lappa wykonywano olejek radości, o którym mowa w psalmach. 

aloes sokotrzański był wykorzystywany do wytwarzania oleju aloesowego i żywicy aloesowej, które były używane do balsamowania zwłok, np do balsamowania heroda użyto maści niesionej przez 500 niewolników (józef flawiusz). olejek aloesowy mógł pochodzić także z rośliny aquilaria malaccensis. 

ambrowiec wschodni wykorzystywano jako składnik kadzidła. innymi składnikami kadzidła były balsamowiec i styrax. 

z balsamowca mirra samoistnie wydziela się żywica mirra. po nacięciu kory wyciek żywicy powiększa się. mirra stanowi składnik kadzidła oraz oleju świętego do namaszczeń. mirra może zostać pozyskana także z innych gatunków drzew z rodzaju balsamowiec, albo też z caoomiphora kataf i commiphora myrrha. 

cynamonowiec wonny i cynamonowiec cejloński służyły jako surowiec do wyrobu cynamonu i kasji, które były używane do wytwarzania oleju świętego i pachnideł. z korzeni cynamonowca wonnego wytwarza się kamforę. 

olej święty do namaszczania składał się z 500 syklów mirry, 250 syklów wonnego cynamonu, 250 syklów wonnej trzciny, 500 syklów kasji, hinu oliwy z oliwek (księga wyjścia). 

boswellia papyrifera, boswellia serrata i kadzidla cartera służą do wytwarzania olibanum (kadzidło). 

z łodygi i korzeni nardostachysa wielokwiatowego uzyskiwano olejek nardowy, składnik kadzidła, lekarstw i perfun. 

styrak lekarski dostarcza żywicy używanej do wytwarzania kadzidła (moldenke i moldenke). styrak nie wydziela żywicy (inni znawcy), występuje w księdze ozeasza jako libne(h) (zohary). 

zapaliczka galbanowa i ferula galbanifera wytwarzają żywice o nazwie galbanum, składnik kadzidła i środek leczniczy. 

ostryż żółty był używany jako żółty barwnik (pieśń nad pieśniami). 

ogrody biblijne to ogrody, w których uprawia się rośliny wymienione w biblii, np biblijny ogród botaniczny seinan gakuin university (80 roślin) w fukuoka, ogród biblijny przy kościele parafialnym w muszynie (ogród historii zbawienia, ogród krajobrazów biblijnych, winnica pańska i nauka proroków, dziecięcy ogród biblijny), ogród biblijny w proszowicach (krajobrazy biblijne, kraj mlekiem i miodem płynący, przejście przez morze czerwone itp, rzeźby), rezerwat przyrody biblijnej izraela neot kedumim - 280 ha, największy na świecie, miejsce świąt, imprez, ślubów itp, inne: the biblical garden cork, ok 100 ogrodów biblijnych w niemczech, co najmniej kilkanaście w stanach zjednoczonych, the biblical garden w elgin, veritas nursery w girvan.

Waldemar Mierniczek