27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

 28. 8. 2. 7. 1. wojna, bóstwa militarne, pokój (cz 7)

wojny izraela (północnego) i judy (cz 1)

 

za panowania w judzie roboama (syn salomona, zm ok 914 pne), ok 925 pne nastąpiło splądrowanie jerozolimy przez władcę egiptu sziszaka (szeszonka i) i wojska egipskie, kuszyckie, libijskie, etiopskie, 1200 rydwanów, 60.000 wojowników. roboam wydał skarby świątyni ratując miasto przed zagładą. zamieszki w kraju spowodowały konieczność powrotu faraona do egiptu i zapobiegło trwałym zdobyczom w palestynie. 

abiasz (zm mi 915 a 908 pne), król judy, miał 14 żon, 22 synów i 16 córek, wciągnął jeroboama i króla północnego izraela) (lub roboama, króla izraela północnego, lub swego ojca roboama, dane w wikipedii są niespójne) w zasadzkę i pokonał zdobywając betel, jeszanę i efron. 

asa, syn abiasza, król judy w latach 911-ok 869 pne, walczył o przywrócenie monoteizmu, zwyciężył izraelskiego króla baszę, wygrał z etiopską armią zeracha, która zaatakowała judę. 

nadab, król królestwa izraela (państwa północnego) w latach 910-909 pne, wyruszył przeciwko filistynom. padł ofiarą spisku  baszy, który wymordował cały ród jeroboama lub efraima (ojca baszy) i został królem izraela od 909 pne. 

basza (zm 886 pne) wyruszył przeciwko judzie. król judy asa (zm ok 870 pne) zawarł sojusz z aramejczykami i wygrał. inna wersja: kiedy basza zaczął umacniać miasto ramaq, król judy poskarżył się królowi aramu ben-hadadowi i, który wszczął wojnę z baszą i wygrał. basza wycofał się z ramaq. 

inna wersja dotycząca ben-hadada i, króla aramu-damaszku ok 885-865 pne: kiedy basza, król izraela, zaczął wznosić fortyfikacje graniczne, asa, król judy, zwrócił się do ban-hadada i o pomoc za złoto. ben-hadad i zajął północny izrael, co zmusiło baszę do zaniechania swoich działań. 

ela (zm 885 pne), syn baszy, i jego krewni, zostali zamordowani przez jednego ze swych dowódców (dowódcę rydwanów) zimriego, który panował przez tydzień. wojsko ustanowiło królem omriego, naczelnego dowódcę, który panował w latach 884-873 pne. zimri popełnił samobójstwo podpalając własny pałac i rzucając się w jego płomienie. omri pokonał innego pretendenta do tronu tibniego po czterech latach walki. 

omri objął władzę nad izraelem, pokonał moab, zawarł przymierze z królem tyru etbaalem i, którego córka izebel została żoną jego syna achaba. 

achab, syn omriego, panował w północnym królestwie izraela w latach 874-853 pne i zginął od ran poniesionych w walce przeciwko królowi aramu ben-hadadowi ii. 

król aramu zamierzał znienacka uderzyć na izrael. elizeusz udaremnił ten plan. władca aramu wysłał wojsko aby schwytać proroka. elizeusz dokonał dwóch cudów i odprawił aramejczyków w pokoju. później król aramu ben-hadad ii oblega samarię, wskutek czego zaczęło brakować żywności, elizeusz zapowiedział koniec głodu (2 księga królewska). 

inna wersja dotycząca roli ben-hadada ii: król syrii (aramu-damaszku?), ok 860-843 pne, przeciwnik achaba, króla izraela w czasach proroka elizeusza. podczas pierwszej kampanii oblegał samarię. podczas drugiej kampanii dostał się do niewoli pod afek. w odpowiedzi na modlitwy elizeusza bóg uwalniał kilkakrotnie izraelitów z rąk syryjczyków. 

ben-hadad ii stanął na czele koalicji, w której brał udział achab, która pokonała asyryjczyków pod karkar. potem pokonał achaba w bitwie pod ramot. oblegał bez powodzenia samarię za czasów rządów jorama. bóg ukazał elizeuszowi, że ben-hadad ii umrze z rąk sług chazaela. 

joram, król izraela północnego w latach 852-841, wraz z jozafatem, królem judy, i królem edomu, zwyciężył moabitów pod kir-chareszet. ranny pod ramot, wycofał się do jizreel, gdzie został zabity przez jehu, a jego ciało rzucono na pole nabota. 

syn achaba, ochozjasz, król północnego izraela w latach 853-852 pne, został zamordowany przez dowódcę swego wojska jehu. jehu wytępił ród achaba, zabił jego żonę izebel, króla judzkiego ochozjasza, wymordował czcicieli i kapłanów baala, który był bogiem achaba i izebel. jehu panował w północnym izraelu w latach 841-814 pne. 

podobna wersja: jehu, syn jozafata, jeden z dowódców jorama, został podburzony przez proroka elizeusza  wywołał powstanie religijne. krwawe prześladowania jehu miały na celu przywrócenie religii jahwe, jednak nie zdelegalizował kultu najstarszego bożka królestwa: złotego cielca.

Waldemar Mierniczek