27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu
27. 8. 1. 1. wychowanie
piąte przykazanie: czcij ojca twego i matkę, jak ci przykazał pan, bóg twój, abyś żył przez długi czas i żeby ci się dobrze wiodło na ziemi, którą pan, bóg twój, da tobie (księga powtórzonego prawa).
bluźnierstwo jako przykazanie obejmuje także nakaz szanowania rodziców (gaon szmuel).
w księdze wyjścia znajdujemy karę śmierci za pobicie rodziców i złorzeczenie im.
mode ani (modlitwa dla dzieci): "będę robił, co tata każe i co mama każe i co każą mi dobrego zrobić wszyscy ludzie dobrzy i pobożni".
dary ducha świętego: mądrość, rozum, rada, umiejętności (księga izajasza).
"nie kocha syna, kto rózgi żałuje, kto kocha go - w porę go karci, karcenia chłopcu nie żałuj, gdy rózgą uderzysz - nie umrze, ty go uderzysz rózgą, a od szeolu zachowasz mu duszę " (księga przysłów).
ukaz cara mikołaja i z 26 viii 1827 zobowiązywał żydowskich
chłopców do nauki w szkołach kantonistów
od 12 do 18 roku życia, 10 na 1000 (chrześcijanie 7 na 1000), w szkole
kantonistów wprowadzono zakaz kontaktów z rodziną, rusyfikację, zakaz rozmów w
języku ojczystym (to znaczy jakim? pewnie wszyscy chłopcy, także
chrześcijańscy, mieli taki zakaz i musieli rozmawiać po rosyjsku),
chrystianizacja.
27. 8. 2. życie
bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, dzięki czemu stał się istotą żywą (księga rodzaju).
ruah może być rozumiana jako siła życiowa, która jest zarówno w człowieku jak i zwierzęciu.
matuzalem, syn henocha, był naidłużej żyjącym człowiekiem na ziemi, żył 969 lat (księga rodzaju) (gdyby przyjąć, że mowa o roku księżycowym, to matuzalem żyłby 74,5 roku ziemskiego).
wierzba symbolizuje życiodajną wodę.
mak polny jest postrzegany jako kwiat o szybko opadających płatkach co sprzyja metaforom o życiu i szybkości przemijania człowieka na ziemi (księga izajasza).
rumian palestyński to symbol krótkiego i ulotnego życia na ziemi, "wszelkie ciało to jakby trawa, a cały wdzięk jest niby kwiat polny, trawa usycha, więdnie kwiat, gdy na nie wiatr pana powieje" (księga izajasza).
złocień wieńcowy: "dni człowieka są jak trawa; kwitnie jak kwiat w polu; ledwo muśnie go wiatr, a już go nie ma, i miejsce, gdzie był, już go nie rozpoznaje" (psalm 103).
zawilec wieńcowy to symbol krótkiego życia ludzkiego.
szimon noson nota biderman twierdził, że cisza podczas modlitwy zapewnia długie życie.
w związku z zagładą żydów, na gruncie teologicznym toczyła się dyskusja, próba wyjaśnienia "milczenia boga" wobec holocaustu. odwoływano się do "zakrytego oblicza boga" w czasie cierpienia hioba, kary za grzechy bądź rezultatu wolnej woli człowieka. debata uświęciła nakaz ratowania przez żyda życia za wszelką cenę (np za cenę wydania goja polaka, który uratował żydowi życie), natomiast goj (zwłaszcza polak) miał obowiązek ratowania życia żyda kosztem swojego życia, życia swojej rodziny i pacyfikacji gojskiej (polskiej) wsi (kara śmierci w generalnej guberni, czyli okupowanej polsce, za pomoc dla żydów). ta zasada spowodowała, że żaden żyd nie poniósł odpowiedzialności za swoje zbrodnie podczas holocastu (policja żydowska i inni żydzi mordujący żydów i np polaków w koniuchach, czy nalibokach) w izraelskim sądzie.
mirt symbolizuje zwycięstwo życia nad śmiercią i nieśmiertelność.
białe lniane
płótno symbolizuje życie wieczne.
27. 8. 2. 1. dola,
los, przeznaczenie
ziz jest ucieleśnieniem losu.
w dzień nowego roku otwierane są trzy księgi: sefer ha-chajim (księga życia), w której zapisywane są osoby czyniące dobro, księga śmierci, w której zapisywani są
grzesznicy, i trzecia księga - dla
osób, których nie można jednoznacznie ocenić. księgi są otwarte do jom kippur, kiedy zapada werdykt, dlatego
trzeba okazywać skruchę (teszuwa),
modlitwę (tefila), dobry uczynek (cedaka). werdykt boga wyznaczy, kto w nadchodzącym
roku będzie miał dobre życie, a kto złe, kto będzie żył, a kto umrze, stąd
życzenia: "obyście byli zapisani w księdze życia i opieczętowani na dobry
rok".
27. 8. 2. 1. 1. determinizm,
opatrzność
stwórca stworzył świat materialny i światy duchowe w celu sprawienia maksymalnej radości i zadowolenia stworzeniom (zamysł stworzenia). zamysł stworzenia nie może być osiągnięty bez udziału dusz ludzi, które inkarnują się w materialnym świecie, aby odmienić swoją naturę i stać się godnymi błogości boskiej (kabała).
czas kołowy: "wszystko ma swój czas i jest wyznaczona godzina na wszystkie sprawy pod niebem, jest czas rodzenia i czas umierania, czas sadzenia i czas wyrywania tego, co zasadzono, czas zabijania i czas leczenia, czas burzenia i czas budowania, (...) czas miłowania i czas nienawiści (...), wszystko co czyni bóg na wieki będzie trwało (...) to co jest, już było, a to, co ma być kiedyś, już jest" (księga koheleta).
samson został wybrany przez boga do swojej roli przed narodzeniem, o czym świadczy, między innymi, narodzenie z kobiety bezpłodnej, jak izaak, samuel, jan chrzciciel.
bóg i stworzenia są zdeterminowane, bóg sam przez siebie, stworzenia podlegają determinacji boga (spinoza).
czwarty artykuł wiary karaimów: opatrzność boża czuwa nad każdą istotą.
majmonides zawęża działanie opatrzności boskiej do ludzi, co przeczy doktrynie biblijnej (aaron ben eliasz).
opatrzność nie istnieje (uriel acosta).
szechina to boża
obecność, która pojawia się wszędzie tam, gdzie zbierze się dziesięciu
pobożnych żydow (talmud).
Waldemar Mierniczek
Komentarze
Prześlij komentarz