27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

27. 8. 2. 2. 1. płodność i rodzina (cz 2)

małżeństwo było poprzedzone uroczystymi zaręczynami (kidduszim), którym towarzyszył mohar, czyli przekazanie pieniędzy za żonę rodzicom żony. pieniądze mogły być zastąpione pracą dla teścia lub służbą wojenną. podpisywano dokument tenaim. 

w aranżowaniu małżeństwa mogli brać udział swaci. szadchan to zawodowy swat, czasami rabin, jego cena: 1,5 do 3% wartości posagu, w jego obecności spisywano tnoim, czyli warunki zawarcia związku małżeńskiego. tnoim był szeroko stosowany w czasach średniowiecza. 

sziduch to żydowski system swatania przez zawodowych swatów i starszych członków rodziny. swat otrzymuje wynagrodzenie w kwocie wcześniej ustalonej lub procencie od posagu. pandemia covid19 spowodowała popularyzację sziduchu. 

do czasów mojżesza dopuszczano małżeństwo rodzeństwa z jednego ojca, ale nie z jednej matki. mojżesz zakazał stosunków płciowych między krewnymi do szóstego pokolenia. 

żydów obowiązywało prawo jibum (lewirat) (księga powtórzonego prawa). dzieci spłodzone na skutek lewiratu uważano za potoków zmarłego. jeżeli brat odmówił lewiratu przed radą starszych, kobieta powinna była zdjąć mu sandał i napluć w twarz. 

malachiasz piętnował małżeństwa mieszane i cudzołóstwo, troszczył się o porzucone żony (księga malachiasza). 

czwarte prawo noego zawiera zakaz cudzołóstwa i niemoralnych stosunków seksualnych (kazirodztwo, zoofilia) (księga rodzaju). 

siódme przykazanie: nie będziesz cudzołożył (księga powtórzonego prawa). 

dziesiąte przykazanie: nie będziesz pożądał żony bliźniego twego (księga powtórzonego prawa). 

posądzenie żony o cudzołóstwo powodowało, że dostawała do picia gorzką wodę. jeżeli była winna łono jej spuchło, biodra zwiotczały i stawała się przedmiotem przekleństwa swego ludu, jeżeli była czysta, pozostawała bez szkody i mogła rodzić dzieci (księga liczb). 

mężczyzna żonaty nie popełniał cudzołóstwa jeżeli odbywał akt płciowy z niezamężną lub niezaręczoną kobietą. żona zawsze była winna cudzołóstwa. pierwotnie karano cudzołóstwo przez spalenie, później przez ukamienowanie (inna wersja: przez uduszenie). 

seks jest dozwolony jedynie w małżeństwie dla prokreacji i stabilizacji rodziny, seks przedmałżeński został odrzucony podobnie jak seks pozamałżeński, autoerotyzm, homoseksualizm. 

współżycie seksualne powinno dawać żonie satysfakcję, a jego wymuszanie był zakazane. zabroniono pożycia płciowego podczas żałoby, w stanie nietrzeźwym, podczas miesiączki. 

stosunek przerywany w małżeństwie jest uważany za niemoralny. 

cudzołóstwo kobiet było surowo karane przez ukamienowanie, kochankowi groziła śmierć. 

kara śmierci groziła za prostytucję, stosunek przerywany, zoofilię (ukamienowanie). 

halacha ogranicza kontakty między osobami różnej płci, mężczyźni nie mogą zwracać uwagi na urodę i perfumy kobiet, słuchać ich śpiewu, zakazane jest przebywanie dwóch osób różnej płci w zamkniętym pokoju (jichud), z wyjątkiem męża i żony, rodzica z własnym dzieckiem, osoby dorosłej z dziewczynką do trzeciego (!!!) roku życia lub chłopcem do dziewiątego (!!!) roku życia, zakazana jest masturbacja i stosunki seksualne pomiędzy mężczyznami. 

wytrysk daremny to grzech (halacha), zabójstwo, ponieważ zniszczony został materiał życia. 

za mastrurbację grozi cherem (klątwa). 

miszna-naszim obejmuje zasady moralne. porządek miszny naszim (fragmenty): 

1 jewamot, prawo lewiratu, 

2 ketubot, kontrakty małżeńskie, posag, 

5 sotta, cudzołóstwo kobiet, 

6 gittim, rozwód, list rozwodowy, 

7 kidduszim, obrzędy ślubne. 

zagadnienie podarunków małżeńskich reguluje miszna-nezikin-bawa batra. 

testament rubena zawiera przestrogę przed kobietami, które mogą sprowadzić grzech nieczystości. 

testament symeona zawiera przestrogę przed zazdrością i cudzołóstwem. 

zawieranie małżeństw było zakazane w półświęta. 

w święto szawuot organizowano śluby, a następnie rozpoczynano liczenie omeru, jedynie w 33 dniu, który jest dniem radości, można było zawierać związki małżeńskie. 

micheasz potępiał rozwiązłość (księga micheasza). rozwiązłość jako grzech obejmuje także nakaz formalizacji instytucji małżeństwa.

Waldemar Mierniczek