27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

27. 8. 2. 2. 1. płodność i rodzina (cz 3)

małżeństwo może być zawarte w każdym miejscu, byle w obecności rabina, jedynie żyd, który poświęca się studiowaniu tory może powstrzymać się od zawarcia małżeństwa. partnerów do małżeństwa wyznacza sam bóg, ideałem jest monogamia, ale biblia i talmud nie zabraniają poligamii. rodzina ma charakter patriarchalny. 

(np lamech miał dwie żony, jakub pośłubił leę i rachelę, ezaw miał trzy żony (księga rodzaju), gedeon ma wiele żon (księga powtórzonego prawa), talmud przewidywał cztery żony dla zwykłych żydów i 18 dla króla, np dawid miał cztery żony, można było mieć żony i konkubiny (szczególnie kiedy żona była bezpłodna, konkubiny były dopuszczane dla spłodzenia potomstwa), salomon miał 300 żon i 700 konkubin (1 księga królewska), wielożeństwo żydów było stosowane w europie do xvii w, na bliskim wschodzie jest praktykowane do dzisiaj, w izraelu jest zakazane). 

w szabat poprzedzający ślub pan młody recytował fragment tory (alija). 

na tydzień przed ślubem narzeczeni nie powinni się widywać. 

w przeddzień ślubu pan młody odczytuje w synagodze haftarę. 

przed ślubem sporządzana jest ketuba (akt ślubu), która zawiera zobowiązanie mężczyzny do dbania o żonę, spełniania powinności małżeńskich, utrzymywania żony, wypłacenia rekompensaty w razie rozwodu, zapewnienia pierwszego miejsca na liście spadkowej. ketuba jest spisywana w obecności dwóch świadków niespokrewnionych z młodymi i ze sobą. 

w przeddzień ślubu obowiązuje post. 

chupa to wejście młodej pary pod baldachim, wymiana obrączek, stłuczenie szklanki (symbol opłakiwania zburzenia świątyni), shewa berachos (7 błogosławieństw małżeńskich), zwykłe błogosławieństwo nad winem, w obecności co najmniej dziesięciu dorosłych żydów. po ceremonii ślubnej młodzi udają się do sypialni, gdzie następuje dopełnienie jichud (skonsumowanie małżeństwa), potem uczta weselna, rejestracja w aktach państwowych. 

inny opis ślubu: chupa to druga część ceremonii ślubnej, odbywa się pod baldachimem chupa, obecnie także pierwsza część (erusin) odbywa się pod baldachimem. przyjaciel lub krewny sprowadza na chupę błogosławieństwo, trzymając w rękach kielich wina, zwraca się po trzykroć do "wiekuistego boga" aby poświęcił związek zawarty pod baldachimem. 

podczas ślubu śpiewano pannie młodej dziewicy "pieśń oblubieńczą". 

ślub osoby pochodzenia nieżydowskiego z osobą pochodzenia żydowskiego jest karany dwoma latami więzienia. pary obchodzą prawo biorąc ślub za granicą i rejestrując się w izraelu. 

antykoncepcja może być stosowana tylko w szczególnych okolicznościach i tylko przez mężczyzn, kobiety nie mogą stosować antykoncepcji. zakazana jest także wazektomia i rewazektomia. 

rozwód to przywilej męża, następuje po orzeczeniu sądu rabinackiego bejt din. 

gdy żona występuje o rozwód wymagana jest zgoda męża, gdy mąż, zgoda żony nie jest wymagana.

Waldemar Mierniczek