27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

17. 8. 2. 7. 3. rzemiosło, zawody (cz 2)

czwarte  przykazanie: „zachowaj dzień sobotni, abyś go święcił, jak ci przykazał pan, bóg twój, sześć dni robić będziesz i pełnić wszystkie roboty twoje, siódmy dzień jest szabat, to jest odpocznienie pana boga twego, nie będziesz weń pełnił żadnej z robót, ty ani syn twój, ani córka, służebnik i służebnica, ani wół, ani osioł, ani żadne bydlę twoje, ani przechodzień, który jest między bramami twoimi, aby odpoczął sługa i służebnica twoja jak i ty, pamiętaj, żeś i sam służył w egipcie, i wywiódł cię stamtąd pan, bóg twój, ręką mocną i ramieniem wyciągniętym i przeto ci kazał, abyś zachował dzień sobotni (księga powtórzonego prawa). 

w szabat obowiązuje zakaz rozmów o interesach, przymuszania niewolnika, służącej i najemnika do pracy (dokument damasceński). 

za dziesięcinę trzeciego roku błogosławi bóg w każdej pracy, której podejmuje się dający dziesięcinę (księga powtórzonego prawa). 

kto kopie dół - weń wpada (księga przysłów). 

nimrod zainicjował budowę wieży babel, aby w razie potopu schować się w tej wieży (tradycja). 

baruch widział mękę ludzi wznoszących wieżę babel (3 księga barucha). 

ludzie stawali na szczycie wieży i wypuszczali strzały w kierunku nieba w celu zabicia boga (midrasz). 

wieża babel miała wysokość 5433 kubity i 2 palmy = 2844 m (księga jubileuszów), wieża babel - wysokość 463 kubity (212 m) (3 księga barucha). 

wieża babel była wznoszona jako znak, dzięki któremu ludzie nie rozproszą się. jahwe pomieszał języki, dzieląc ludzi na narody, by uniemożliwić budowę wieży (księga rodzaju). 

wyjaśnienie alegoryczne: najprawdopodobniej wzorem wieży babel był ziggurat e-temenanki w babilonie. izraelici w czasie niewoli babilońskiej brali udział w jego odbudowie i stała się dla nich przykładem pychy. 

besaleel, syn uriego, syna chura, był rzemieślnikiem odpowiedzialnym za wykonanie arki przymierza i przybytku mojżesza. 

oholiab, syn achisamaka, wspomagał basaleela w budowie przybytku i arki przymierza. był wybitnym snycerzem, tkaczem wielobarwnie wyszywającym przy pomocy fioletowej i czerwonej purpury (księga wyjścia). 

hiram i, władca tyru, 969-936 pne, dostarczał salomonowi materiały i rzemieślników do budowy świątyni. 

zorobabel wraz z jozuem, synem josadaka i jego braćmi kapłanami, zajął się odbudowaniem ołtarza bożego na starym fundamencie. później sprowadzili cedry z libanu i założyli fundamenty świątyni. odbudowa trwała od 536 do 515 pne (księga ezdrasza). 

żydówki wstrzymywały się od szycia, litera kof oznacza ucho igielne. 

grigori nauczyli ludzi wyrobu kosmetyków (księga henocha). 

azazel nauczył ludzi malowania ciała (tradycja). 

baal-berit był bogiem umów pieczętowanych zabiciem osła. 

józef został zabrany do egiptu przez kupców midianickich i ismaelickich. 

potifar kupił od madianitów józefa jako niewolnika, uczynił go zarządcą swojego domu i majątku (księga rodzaju). 

kiedy jerozolima była zagrożona ze strony babilończyków, chanameel postanowił sprzedać pole, które odkupił jeremiasz, aby pokazać, że warto mieć własność w jerozolimie (księga jeremiasza). 

większy wilk zapowiada zyski (kabała). 

"pod koniec siódmego roku przeprowadzisz darowanie długów (...) każdy wierzyciel daruje pożyczkę udzieloną bliźniemu, nie będziesz się domagał zwrotu od bliźniego lub swego brata, ponieważ ogłoszone jest darowanie ku czci pana, od obcego możesz się domagać zwrotu, lecz co ci się należy od brata, daruje twa ręka (...) będziesz pożyczał wielu narodom, a sam od nikogo nie będziesz pożyczał, będziesz panował nad wielu narodami, a one nad tobą nie zapanują". 

obejściem tego przepisu było przeniesienie długu na bejt din (trybunał religijny), który dochodził długu (hillel starszy). 

drugie prawo noego formułowało zakaz kradzieży. 

ósme przykazanie: kradzieży nie będziesz popełniał (księga powtórzonego prawa). 

kradzież jako grzech obejmuje także oszukiwanie pracodawcy, gdyż pozbawia go zysku (talmud). 

dziesiąte przykazanie: nie będziesz pożądał [...] domu bliźniego twego, ani roli, ani sługi, ani służebnicy, ani wołu, ani osła, ani żadnych rzeczy, które jego są (księga powtórzonego prawa).

Waldemar Mierniczek