27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

 27. 8. 2. 7. 5. literatura (cz 3)

biblia (cz 2)

„judith and holofernes” to poemat thomasa baileya aldricha z 1896. „the story of (3,2) judeth” - poemat williama vicarsa lawrence'a (1834-1905) w tomie "the story of judeth: a tale of bethamy, with poems of home, heart, and hearth" z 1889, 

„księga estery” to midrasz na tle historycznym, legenda dworska, legenda etiologiczna, 

wojciech stanisław chrościński (ok 1665- po 1722) prawopodobnie napisał dzieło "aman do asswerusa ... nad wszystkie książęta wywyższony" z 1745. „vashti: a poem in seven books” - poemat johna brayshawa kaye'a (1841-1909) z 1894 o królowej waszti z „księgi estery”, 

„księga hioba” - johann wolfgang von goethe (1749-1832) wzorował się na księdze hioba pisząc "fausta", podobnie harry mulisch (1927-2010) w powieści "odkrycie nieba", w której opisał poszukiwanie arki przymierza, 

„z ksiąg ijoba cierpliwego” - parafraza „księgi hioba” przez jerzego żuławskiego (1874-1915),

wojciech stanisław chrościński (ok 1665- po 1722) napisał dzieło "job cierpiący, z dóbr i fortuny wyzuty" w 1705, w którym przyrównał hioba do losów rzeczypospolitej, 

wątki związane z hiobem: „tren xvii” jana kochanowskiego (1530-1584), „żywot św joba” w "żywotach świętych" piotra skargi (1536-1612), „sonet ii” mikołaja sępa szarzyńskiego (1550-1581), w "ojcu zadżumionych" juliusza słowackiego (1809-1849), w "więźnu czyllonu" george’a gordona byrona (1788-1824), "dawna droga, którą kroczyli ludzie niegodziwi" rene girarda (1923-2015), dramat "hiob" karola wojtyły (1920-2005), "bóg, szatan, hiob" jerzego prokopiuka (1931-2021), "dzieci hioba" jacka kaczmarskiego (1857-2004), "drugie szczęście hioba" anny kamieńskiej (1920-1986), "odpowiedź hiobowi" carla gustava junga (1875-1961), "job - czyli antydemony cnoty" leszka kołakowskiego (1927-2009), josepha rotha (1894-1939) "hiob: opowieść o człowieku prostym", 

„księga daniela” jest uważana za pseudoepigraf (dzieło napisane przez kogoś innego), 

wątki „księgi daniela” inspirowały: "ordo prophetarum" - średniowieczny dramat, pedro calderon (1600-1681)- dramat "la cena de baltasar" z 1634, "der siegende hofman daniel" - niemiecka tragikomedia z 1671, h more "daniel i belshazzar" - dramat, george gordon byron (1788-1824) - "vision of belshazzar" z 1815, henry h milman (1791-1868)- "belshazzar" - sztuka z 1822, r e landor "impious feast" - sztuka z 1828, gertrudis gomez de avellaneda (1814-1873) "baltasar" - tragedia z 1858, vachel lindsay (1879-1931) - "the daniel jazz" - poemat z 1920, stanisław wyspiański (1869 - 1907) - "daniel" - dramat z 1907, jan kasprowicz (1860-1926)- "baltazar" - poemat, "belsazar" - wiersz heinricha heinego (1797-1856), "uczta baltazara" tadeusza brezy (1905-1970), parafrazy: adam mickiewicz (1798-1855) (bakczysaraj), juliusz słowacki (1809-1849) (paryż), cyprian kamil norwid (1821-1883) (vanitas vanitatis), 

napis mene tekel ufarsin ukazał się na ścianie podczas uczty baltazara. daniel wyjaśnił znaczenie napisu: mene - bóg obliczył twoje panowanie i wyznaczył jego kres, tekel - zważono cię na wadze i okazałeś się zbyt lekki, ufarsin (peres, fares) - twoje królestwo uległo podziałowi między persów i medów. baltazar kazał odziać daniela w purpurę i nałożyć mu na szyję złoty łańcuch. daniel został trzecią osobą w państwie, a baltazar umarł w nocy („księga daniela”), 

rivers francine (ur 1947) napisał "potęgę miłości" w oparciu o „księgę ozeasza”, 

„księga micheasza” to hymn nadziei, 

„księga nahuma” to poemat akrostychiczny, lamentacja żałobna, pieśń szydercza (przeciwko niniwie), 

salomon jest uważany za autora setek przypowieści. z jego osobą są związane: poemat religijny z ok 1100 ”lon salomons", dialog prozą z ok 1200 "dialogus salomonis et marcofli", dramat s bricka "sapentia salomonis" z 1547, dramat "salomon" z 1648 napisany przez joosta van dem vondela (1587-1679),

Waldemar Mierniczek