27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

 27. 9. 3. 1. kapłani (cz 4)

arcykapłani (cz 3)

35 jaddua (ezechiasz, syn, ok 370-ok 330 pne), 

arcykapłan jaddua wyszedł na spotkanie aleksandra wielkiego w 332 pne i otworzył przed nim bramy miasta. 

36 oniasz (syn, ok 330-ok 300 pne), 

37 szymon sprawiedliwy (syn, ok 300 - ok 280 pne), 

38 eleazar (brat, ok 280 pne-ok 260 pne), 

39 manasses (chyba stryj, ok 260-ok 245 pne), 

40 oniasz (syn szymona sprawiedliwego, ok 245-ok 220 pne (?)), 

41 szymon sprawiedliwy (syn (?), ok 220-195 pne), 

42 oniasz iii (syn, 195 pne-175 pne), 

oniasz iii był bardzo pobożny, zachowywał prawo. gdy seleukos iv chciał przejąć dobra zdeponowane w skarbcu świątyni jerozolimskiej, interweniował na jego dworze. w 175 pne władzę przejął antioch iv epifanes. w wyniku przekupstwa arcykapłanem został jezus jazon, brat oniasza. po trzech latach antiocha przekupił oniasz menelaos i został arcykapłanem. oniasz zaprotestował i został zabity. 

oniasz iv, syn oniasza iii, pretendent do godności arcykapłana, udał się do egiptu, gdy antioch iv epifanes usankcjonował praktyki pogańskie w jerozolimie. w "kraju oniasza" wybudował świątynię żydowską w leontopolis. 

43 jezus jazon (brat, 175-172 pne), 

jezus jazon był zhellenizowanym arcykapłanem, który pozwolił na zbudowanie gimnazjum, w którym młodzieńcy żydowscy występowali jak grecy nago ukrywając obrzezanie. jego polityka doprowadziła do wybuchu powstania machabeuszów w 168 pne. 

44 oniasz menelaos (potomek eleazara, 172-162 pne), 

45 jakim alkimos (potomek eleazara, 162-159 pne), 

46 jonatan machabeusz (zwany apfus, potomek eleazara, 152-142 pne), 

jonatan machabeusz, gubernator judei i arcykapłan, stworzył silną armię, uczynił judeę silną i bogatą, wpływową prowincją, naprawił mury jerozolimy, przyłączył gazę i aszkelon. za jego sprawą nastąpiło wyodrębnienie się esseńczyków i ich odwrócenie od kultu świątynnego. został zamordowany. 

47 szymon machabeusz (zwany tassi, brat, 142-134 pne), 

"żydzi i kapłani postanowili, że szymon będzie ich władcą i arcykapłanem". zginął zamordowany, gdyż nie chciał podporządkować się antiochowi vii sidetesowi. 

48 jan hirkan i (syn, 134-104 pne), 

jan hirkan i, etnarcha i arcykapłan, przyjął imię helleńskie i złagodził kurs antyhellenistyczny, zrzucił zwierzchność syryjską, utworzył armię najemników, podbił transjordanię, idumeę i samarię, zniszczył świątynię samarytan w gerazim, umierając uznał swoją żonę za prawowitą władczynię państwa. 

49 juda arystobul i (syn, 104-103 pne), 

arystobul i, król judei i arcykapłan był saduceuszem, prześladował faryzeuszy.

uwięził matkę i głodził, ogłosił się władcą, ciężko zachorował i zmarł. 

50 jonatan aleksander trakidas (aleksander jannaj, brat, 103-76 pne), 

aleksander jannaj, król judei i arcykapłan panował w czasach wojny domowej między saduceuszami i faryzeuszami. 

podczas konfliktu z faryzeuszami aleksander jannaj kazał wymordować 6000 wiernych na dziedzińcu świątyni (???), wybuchła wojna domowa, trwała 6 lat i pochłonęła 50.000 ofiar (???), 800 buntowników ukrzyżowano, poderżnięto gardła ich żonom i dzieciom, a arcykapłan ucztował z nałożnicami (rękopisy a quoram). 

był niegodziwym tyranem (talmud), zdobywał samarię, galileę, transjordanię, gazę. ptolemeusz ix soter ii lathyros pokonał jannaja, zabił żołnierzy, dusił kobiety i dzieci, ciął na kawałki, gotował w kotłach i kazał jeść jako ofiarę (???). 

51 jan hirkan ii (syn, 76-67 pne), 

jan hirkan ii, król judei i arcykapłan został pokonany w wojnie domowej przez brata arystobula ii. walki obejmowały także dwukrotne oblężenie świątyni jerozolimskiej. w wojnę wtrącił się rzym i judea straciła niepodległość. 

52 juda arystobul ii (brat, 63-40 pne), 

53 matatiasz antygon (bratanek, 40-37 pne), 

matatiasz antygon, król judei od 40 pne, arcykapłan, kazał okaleczyć jana hirkana ii, aby nie mógł sprawować urzędu arcykapłana, próbował zdobyć masadę. w 37 pne jerozolima została zdobyta przez heroda wielkiego, antygon został odesłany do antiochii i ścięty na polecenie marka antonusza. 

54 ananel (potomek eleazara, 37-36 pne i 35-30 pne),

Waldemar Mierniczek