27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

 27. 9. 3. 1. kapłani (cz 2)

arcykapłani (cz 1)

 

naczelnikiem rodu aaronitów był arcykapłan, od wyjścia z egiptu do zburzenia świątyni najwyższy pośrednik między bogiem i izraelem, zwierzchnik przybytku mojżeszowego, potem świątyni jerozolimskiej, przełożony kapłanów i lewitów. 

strój arcykapłana obejmował spodnie, tunikę, pas, zawój, efod, choszen, diadem. 

od ok 850 pne arcykapłan został sędzią apelacyjnym w sprawach religijnych w królestwie judy, ok 370 pne stał się namiestnikiem prowincji judy, od 142 pne etnarchą judei, od 104 pne do czasów heroda wielkiego (37 pne) królem judei, od ok 200 pne do 70 ne - przewodniczącym wielkiego sanhedrynu. 

lista arcykapłanów: 

1 aaron (brat mojżesza), 

aaron, bliski współpracownik mojżesza, został zesłany przez boga i podporzadkowany mojżeszowi, syn amrama i jochebed z plemienia lewiego, brat miriam i mojżesza, mąż eliszeby, ojciec nadaba, abihu, eleazara i itamara. aaron przemawiał za mojżesza, który jąkał się. razem z mojżeszem spotkał się z bogiem na górze synaj. aaron został pierwszym arcykapłanem, ponieważ funkcje liturgiczne zostały odebrane pokoleniu rubena za bunt. cudownym znakiem tego było zakwitnięcie laski mojżesza. 

lewita korach, syn jisraha, z datanem, abiramem, onem i 250 innymi izraelitami zbuntował się przeciwko władzy mojżesza i aarona. mojżesz kazał stawić się zbuntowanym z kadzidłami przed przybytkiem pana, gdzie głos pana polecił mojżeszowi i aaronowi usunąć się wraz ze swoim ludem, po czym ziemia rozstąpiła się i szeol pochłonął koracha, abirama i datana, 250 ludzi spalił ogień z nieba. kadzielnice stronników koracha zostały przetopione na blachy stanowiące pokrywę ołtarza. korach miał trzech synów: assira, elkanę i abiasafa, którzy dali początek rodowi korachitów (księga liczb). 

aaron dał się nakłonić przez lud do budowy złotego cielca i urządzenia mu święta ofiarnego. bóg wybaczył mu grzech bałwochwalstwa dzięki wstawiennictwu mojżesza. 

aaron zmarł na górze hor, gdzie jest jego grób, jego następcą został eleazar. aaron dostał dwa cenne dobra: długie życie i liczne potomstwo. 

nadab, pierworodny syn aarona i eliszeby, z bratem abihu, ojcem aaronem, wujem mojżeszem i innymi 70 izraelitami zostali wezwani na górę synaj, gdzie ujrzeli wizję jahwe. na drugi dzień po wprowadzeniu na urząd kapłański z ojcem i braćmi, nadab i abihu ofiarowali bogu niewłaściwy ogień, za co zostali zabici przez ogień zesłany przez jahwe. 

itamar, najmłodszy syn aarona, nadzorował wykonanie przybytku, przewodził dwom grupom lewitów, był ojcem jednej z najważniejszych rodzin kapłańskich. 

kandydaci na arcykapłanów, którzy nie zaakceptowali wyboru aarona, np datan i abiram, zostali doszczętnie spaleni bożym ogniem podczas buntu przeciwko mojżeszowi, tak, że nie pozostał ślad po ich ciałach. 

2 eleazar (syn), 

eleazar, syn aarona i eliszeby, arcykapłan, był ojcem pinchasa. 

eleazar uczestniczył z jozuem i dwunastoma  przedstawicielami rodów izraelskich w podziale ziemi obiecanej. 

3 pinchas (syn), 

pinchas, syn eleazara, został arcykapłanem po śmierci swego ojca. 

4 abiszua (syn), 

5 bukki (syn), 

6 uzzi (syn), 

7 heli (potomek itamara brata eleazara),- 

prorok samuel sprawował także funkcje kapłańskie, urodził się w sposób cudowny z niepłodnej anny, żony elkany. anna uczyniła ślub bogu, że jeżeli urodzi syna poświęci go jahwe. gdy przestała go karmić piersią oddała na wychowanie arcykapłanowi helemu w szilo. 

bóg objawił się samuelowi i przepowiedział zagładę rodu helego z powodu niegodziwości jego synów, chofniego i pinchasa. chofni i pinchas znieważali pana boga, zawłaszczali mięso składane w ofierze, cudzołożyli z kobietami służącymi w przybytku. heli zwracał im uwagę, ale ich nie karał. 

inna wersja: nieznany z imienia prorok przepowiedział śmierć braci w tym samym dniu i karę, która spadnie na cały ród helego. tą przepowiednię powtórzył samuel. chofni i pinchas zabrali arkę przymierza na bitwę z filistynami. arka została przechwycona, bracia zginęli (1 księga samuela). 

heli, arcykapłan i sędzia, sprawował kapłaństwo przed samuelem, umarł w wieku 98 lat, spadł ze stołka i złamał kark, gdy dowiedział się o śmierci synów chofniego i pinchasa i o zdobyciu arki przymierza przez filistynów, żona pinchasa zmarła podczas porodu (1 księga samuela). 

8 pinchas (syn), 

9 achitub (syn),

Waldemar Mierniczek