27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

 27. 9. 3. 0. organizacje religijne (cz 3)

inne żydowskie organizacje religijno-polityczne w izraelu (3)

 

- ministerstwo spraw religijnych - istnieje w izraelu od 1948, 

- zjednoczony front religijny utworzony dla wspólnej listy do wyborów w 1949, grupował mizrachi, ha-poel ha-mizrachi, agudat israel i po'alej agudat jisrael, zdobył 16 mejsc w parlamencie, 

- religijny front tory - koalicja wyborcza agudat israel i po'alej agudat jisra'el, istniała od lat pięćdziesiątych do siedemdziesiątych, w 1955 miała 6 posłów, 

- narodowa partia religijna - działająca w latach 1956-2008, powstała z połączenia mizrachi i ha-poel ha-mizrachi, w latach 2006-2009 w koalicji z unią narodową, później weszła w skład żydowskiego domu, postulowała wykorzystanie judaizmu w celu budowania i utwierdzania żydowskiego charakteru państwa i twardą postawę wobec palestyńczyków, 

- techijja - partia syjonizmu religijnego od lat siedemdziesiątych do dziewięćdziesiątych xx w, polityczne przedstawicielstwo ruchu ortodoksyjnego gusz eminim (blok wiernych),

- kach (1971-1994), założona przez rabina me'ira kahanego, terrorystyczna, propagująca syjonizm religijny, nawołująca do oczyszczenia izraela z arabów, w 1990 zabito rabina me'ira kahane, jego syn benjamin założył "kahane chai" (kahane żyje), został zabity w 2000, obie organizacje współpracowały w dziele odtworzenia "biblijnego wizerunku i stanu izraela", co oznaczało zamachy, strzelaniny, podżeganie do zamieszek, nękanie i zastraszanie palestyńczyków, obie organizacje zdelegalizowano w 1994 za poparcie zamachu barucha goldsteina w hebronie na palestyńczyków, 

- szas - religijna partia polityczna żydów sefardyjskich, istnieje od 1984, w wyborach 2006 zdobyła 12 mandatów do knesetu, 

- sztandar tory - ortodoksyjna aszkenazyjska partia polityczna litwaków (mitnagdim), działa od 1988, od 1992 tworzy wspólne listy wyborcze z agudat izrael pod nazwą zjednoczony judaizm tory, 

- zjednoczony judaizm tory - ugrupowanie polityczne, sojusz sztandaru tory i agudat israel, działało od 1992 do 2004 jako koalicja żydów niechasydzkich aszkenazyjskich i chasydzkich, wywierało wpływ na partię żydów sefardyjskich szas, 

- tekuma - istnieje od 1998, osadnicza, religijna partia polityczna, założona przez secesjonistów z narodowej partii religijnej, od 2003 tworzy listy wyborcze z unią narodową jako unia narodowa-tekuma, od 2013 wchodzi w skład listy ugrupowania żydowski dom, 

- unia narodowa - istnieje od 1999, ugrupowanie polityczne zrzeszające moledet (ojczyzna), tekuma (odrodzenie) i herut-ruch narodowy, skrajnie prawicowe, od 2021 używa nazwy partia religijnego syjonizmu, według niej izrael to państwo żydów, język hebrajski ma stać się jedynym językiem urzędowym, należy przejąć strefę gazy i zachodniego brzegu, 

- meimad - lewicowa, religijno-syjonistyczna partia polityczna, istnieje od 1999, 

- achi - prawicowa partia religijno-narodowa, założona w 2005 jako protest przeciwko planowi wycofywania osadników ze strefy gazy "ewakuacja osadników jest sprzeczna z judaizmem", 

- żydowski dom - prawicowa religijno-syjonistyczna partia polityczna, powstała w wyniku połączenia narodowej partii religijnej, moledetu i tekumy w 2008, w wyborach w 2013 otrzymała 12 mandatów w knesecie, w 2018 nastąpił rozłam, w 2019 wystawiła wspólną listę z żydowska siłą o nazwie zjednoczony żydowski dom, 

- żydowska siła - od 2012, radykalna prawicowa partia grupująca zwolenników me'ira kahanego i partii szas, głosiła, że izrael jest państwem żydowskim, edukacja ma być oparta na miłości do ziemi izraela, zwalczała aborcję, umacniała rodzinę, 

- jachad - partia założona w 2014 przez eli liszaja, lidera partii religijnej żydów sefardyjskich szas w latach 2000-2013, deklarowała kontynuowania nauk owadii josefa, w wyborach w 2019 r zdobyła 3% głosów i nie weszła do knesetu, program: zjednoczenie narodu wokół tory, zwiększenie nacisku tory na państwo i prawodawstwo, 

- jamina - koalicja wyborcza partii narodowo-religijnych, zawiązana do wyborów w 2019, otrzymała 6% głosów i 7 posłów w knesecie, 

- unia partii prawicowych - koalicja wyborcza z 2019: żydowski dom, unia narodowa i żydowska siła, zawarła porozumienie z szas i zjednoczonym judaizmem tory co do wspólnego stanowiska religijnych syjonistów i ortodoksów w kwestii religii i państwa, np wzmocnienie szabatu, wzmocnienie pozycji naczelnego rabinatu izraela, wzmocnienie rodziny, osadnictwo, 

- no'am - założona w 2019, partia narodowo-ortodoksyjna, związana ze środowiskiem jesziwy har ha-mor i żydowskiej siły (partia), postulaty partii: szabat w przestrzeni publicznej, rodzina o tradycyjnych wartościach, zwiększenie kompetencji naczelnego rabina izraela, silna armia.

 

organizacje karaimów

- karaimski związek duchowny - założony w 1837 w chanacie krymskim, 

- karaimski związek religijny w rzeczypospolitej polskiej - według projektu wileńskiego stowarzyszenia karaimów z 1921, w 1947 obradował wielki karaimski zarząd duchowy, wybrano tymczasowy karaimski zarząd duchowy jako władzę karaimskiego związku religijnego, 

- moacet hachamim (the universal karaite judaism) - ciało sprawujące zwierzchnictwo nad karaimami w stanach zjednoczonych i izraelu, powstało w pięćdziesiątych latach xx w, najwyższy autorytet w sprawach halachicznych, układa i wydaje kalendarze religijne, ma w strukturze sąd religijny (bejt din).

Waldemar Mierniczek