27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

 27. 9. 5. 7. klątwy, cherem, plagi, przysięgi, przymierza, zaklęcia, błogosławieństwa (cz 6)


klątwy, przekleństwa (cz 2)


klątwa na edomitów: potoki edomu obrócą się w smołę, a proch jego w siarkę; ziemia jego stanie się smołą płonącą, nie zagaśnie ni w nocy, ni w dzień, jej dym wznosić się będzie ciągle, kraj pozostanie opustoszały z pokolenia w pokolenie, po wiek wieków nikt go nie przemierzy, pelikan i jeż go posiądą, puchacz i kruk go zamieszkają; pan rozciągnie nad nim sznur nicości i ołowianki opustoszenia, (kozły się w nim zadomowią), nie będzie jego dostojników ani królestwa tam nie obwołają, wszyscy jego książęta będą niczym, ciernie wyrosną w jego pałacach, pokrzywy i osty w jego warowniach; będzie to nora szakali, dziedziniec strusich samic (księga izajasza). 

góra ebal jest symbolem przekleństwa. 

tabliczka blmj 4663 (ok 800-750 pne) zawiera inskrypcję "bądź przeklęty, hagafie, synu hagawa, przez jahwe sebaot (zastępów)". 

birkat ha-minim, błogosławieństwo heretyków (oszczerców), 12 błogosławieństwo w modlitwie amida, ułożył samuel ha-katan. jeden z wariantów: "dla odstępców niech nie będzie nadziei, a zuchwałą władzę niezwłocznie wykorzeń, zniszcz i uniż za naszych dni, nocrim i minim niech zaraz wyginą, a wrogowie twojego ludu oraz jego prześladowcy niech będą usunięci, i złam jarzmo pogan z naszych karków i spraw, aby nasi wrogowie nie wracali do zdrowia, błogosławiony jesteś ty, panie, który niszczysz występnych i ujarzmiasz zuchwałych". przekleństwo dotyczy osób kolaborujących z rzymianami, uczniów jezusa i heretyków żydowskich. 

żona posądzona o cudzołóstwo dostaje do picia gorzką wodę. jeżeli jest winna łono jej spuchnie, biodra zwiotczeją i stanie się przedmiotem przekleństwa swego ludu (księga liczb). 

słowo „cherem” ma trzy znaczenia: 1 poświęcenie bogu łupów zdobytych w świętej wojnie, 2 poświęcenie bogu wotum bez możliwości wykupienia lub zastąpienia go czymś innym, 3 kara wymierzana za bałwochwalstwo. 

cherem to anatema nakładana przez sąd rabinacki na osobę, która rażąco naruszyła przykazanie (micwa) lub odmówiła podporządkowania się orzeczeniom prawnym miejscowego rabinatu. 

najsurowsze kary rzucano na denuncjatorów w czasach prześladowań. ponadto: za pracę w okresie żałoby przed wyprawieniem pochówku zmarłemu, odwołanie się do władz państwowych zamiast do sądu rabinackiego, znieważanie rabina lub egzylarchy, posiadanie groźnego psa i brak odpowiednich środków bezpieczeństwa, odnoszenie się do kogoś jak do niewolnika, masturbację, pracę w wigilię paschy, nieuzasadnione nałożenie klątwy. 

pierwsza wzmianka o klątwie cheder: kto wbrew poleceniu przywódców i starszyzny nie przybędzie w ciągu trzech dni, cały jego dobytek podlega klątwie, a on będzie wykluczony ze społeczności (księga ezdrasza). 

nezifa (napomnienie) to najłagodniejsza forma cherem (klątwy): siedem dni samotności w domu bez kontaktu z nikim, nakładana np wobec osoby, która znieważyła egzylarchę w babilonii lub wobec ucznia, który znieważył mistrza (talmud). 

szamta to klątwa, o której brak dokładnych danych (talmud). 

niduj to rodzaj klątwy, która trwa przez 30 dni w izraelu, przez siedem dni w diasporze. można ją było przedłużyć bezterminowo. żyd musiał ubierać się jak w żałobie i wchodzić do synagogi bocznym wejściem dla wysłuchania tory (talmud). 

cherem to klątwa właściwa , najsurowsza, zakaz słuchania i nauczania tory. żyd musi spełniać wszystkie przepisy żałobne, np dotyczące noszenia butów ze skóry i mycia ciała. żyd nie musi rozdzierać szat. nie można siadać w pobliżu wyklętej osoby bliżej niż na cztery łokcie. wszyscy poza najbliższą rodziną nie mogą się z nim kontaktować, jeść z nim posiłków, nie wlicza się go do minjanu. jeżeli żyd umrze w takim stanie, na jego trumnie kładzie się kamień na znak, że zasłużył na ukamienowanie, zmarłym nie wolno obchodzić po nim żałoby. w szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd rabinacki może postanowić o nieobrzezaniu jego synów lub wyrzuceniu ich ze szkoły religijnej, a nawet zabronić mu wchodzenia w związek małżeński lub usunąć mezuzę z jego drzwi (talmud). 

seder ha-cherem to obrzęd rzucenia klątwy przy czarnych świecach, dźwiękach szofaru, otwartej szafie aron ha-kodesz. odczytywane klątwy pochodzą z dwóch ustępów tory (księga kapłańska 26, 14-45 i księga powtórzonego prawa 28, 15-68), świece są gaszone na znak, że nad wyklętym zgasło światło niebos.


Waldemar Mierniczek



Komentarze

Popularne posty z tego bloga

26. religia semitów (fenicja, hebrajczycy, kanaan, kartagina, nabatejczycy, palmyra, petra, ugarit), i filistynów

27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu