27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

27. 9. 6. pobożność, religijność (cz 1)

 

cztery podstawowe zasady wiary samarytan:

 

1 jest jeden bóg izraela, 

2 jest jeden prorok - mojżesz, 

3 jest jedna święta księga - tora, 

4 jest jedno święte miejsce - gerazim.

 

10 artykułów wiary karaimów:

 

1 wszechmocy bóg istniej odwiecznie, 

2 jedność i potęga boska nie mogą być przyrównane do żadnej istoty i są niepojęte dla rozumu ludzkiego, 

3 wszystko co istnieje, od aniołów począwszy, a na najniższych istotach skończywszy, zostało stworzone przez boga, 

4 opatrzność boża czuwa nad każdą istotą, 

5 bóg natchnął duchem proroczym mojżesza i przez niego zesłał prawo, 

6 pięcioksięgu oraz zawartych w nim dziesięciorga przykazań nie można zmienić ani uzupełnić, 

7 prorocy zawsze byli natchnieni duchem bożym, 

8 bóg wyznaczył każdemu człowiekowi nagrodę i karę według zasług i przewinień jego, 

9 wskrzeszenie zmarłych nastąpi w dniu sądu ostatecznego, 

10 bóg wybawi świat poprzez zesłanie mesjasza.

 

kiedy jakub uciekł z rachelą od labana, został dogoniony, gdyż okazało się, że rachela zabrała terafim (bóstwa domowe), jednakże nikt zguby nie odnalazł, gdyż rachela ukryła je pod siodłem (księga rodzaju). 

kaleb, syn jefunnego, był jedynym, oprócz jozuego, żydem, który ani razu w okresie czterdziestoletniej wędrówki przez pustynię nie sprzeniewierzył się panu, w nagrodę wstąpił do ziemi obiecanej i dostał ziemię w okolicach hebronu. 

ponieważ izraelici szemrali przeciw bogu, bóg ogłosił, że opuści ich na czterdzieści lat. w ciągu tego czasu wszyscy ludzie w wieku powyżej 20 lat wymrą z wyjątkiem kaleba i jozuego. 

wkrótce mojżesz i aaron zawinili przeciw bogu podczas cudu wyprowadzenia wody ze skały meriba. im jahwe także przepowiedział śmierć przed wejściem izraelitów do kanaanu. 

dawid uczynił jerozolimę (jebus) stolicą izraela i sprowadził do niej arkę przymierza, czyniąc ją centrum życia religijnego. 

hiob został pozbawiony majątku i rodziny i dotknięty trądem, co miało wystawić go na próbę. hiob pozostał wierny bogu, a bóg nagrodził go przywróceniem zdrowia, nowym mieniem i potomstwem (księga hioba). 

nabuchodonozor zbudował posąg i kazał mu oddać hołd. daniel i towarzysze odmówili i zostali wrzuceni do rozpalonego pieca. w piecu śpiewali pieśń na chwałę boga, a ogień nie zrobił im krzywdy (księga daniela). 

tora stanowi centrum życia żydowskiego, wszelkie poczynania religijne są uwarunkowane nakazami i zakazami zawartymi w torze. w synagodze tora jest czytana w bimie w rytmie rocznym. 

główny religijny obowiązek to studiowane tory, co stanowi ponadto fundament łączący wierzącego z bogiem (chaim z wołożyna). 

błogosławieństwo boże za zasługi przodków spływa na potomków, jednak pobożność przodków nie zastępuje indywidualnego podporządkowania się torze, wierności przymierzu (zasada zchut awot). 

jidyszkajt to żydowski sposób życia, żydowskość, życie zgodnie z wymogami judaizmu, styl życia żydów europy środkowej i wschodniej lub żydów aszkenazyjskich, łącznie z językiem jidysz, obejmuje także tradycje religijne, kuchnię żydowską, specyfikę życia w sztetlach, żydowski dowcip, muzykę klezmerską, w zakresie religijnym obejmuje studiowanie tory i talmudu, życie rodzinne i gminne zgodne z regułami halachy. 

kawana to wewnętrzne nastawienie polegające na świadomym i skoncentrowanym podchodzeniu do czynności religijnej, zwłaszcza modlitwy, najwyższy poziom jest związkiem przekraczającym człowieka i wychodzącym w świat zewnętrzny, może dokonywać zmian w świecie. 

elul to miesiąc przeznaczony na introspekcję i podsumowania, ocenę swoich uczynków, postęp duchowy, przygotowanie się na "straszne dni" rosz  ha-szana i jom kippur.

Waldemar Mierniczek