27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

27. 9. 6. 1. nabożeństwo, liturgia, rytuał, ceremonia

 

nabożeństwa

 

hazzan odprawia nabożeństwa (karaimi). 

wyznawcy ringatu odbywają nabożeństwa w soboty po zmierzchu, 12 dnia każdego miesiąca, w dzień dziękczynienia 1 i i dożynki 1 xi, w ich trakcie wierni czytają fragmenty biblii, modlą się i śpiewają. 

wyznawcy judaizmu humanistycznego podczas nabożeństw, które mogą być przeprowadzone przez rabina oraz każdego innego żyda, czytają fragmenty świeckich książek napisanych przez żydów, dyskutują na temat kultury żydowskiej, czasami czytają biblię, talmud, oglądają żydowskie filmy, śpiewają żydowskie piosenki, degustują kuchnię żydowską. 

przedwieczorne nabożeństwo piątkowe w synagodze kończy kadisz sierocy. 

psalm 145 (aszrei) jest czytany przed nabożeństwem lub podczas niego, trzy razy dziennie. psalmy 29, 92, 93, 95-99 stanowią część wprowadzenia do nabożeństwa w szabat (piątek późnym wieczorem). 

psalm dnia jest czytany po nabożeństwie porannym (szacharit): w niedzielę - 24, w poniedziałek - 48, wtorek - 82, środa - 94, czwartek - 81, piątek - 93, sobota - 92. 

wielu żydów czyta całość księgi psalmów w ciągu jednego miesiąca albo tygodnia i odmawia każdego tygodnia jeden psalm związany z wydarzeniami tygodnia lub odpowiednim fragmentem tory. 

chasydzi (szczególnie lubawicz) czytają całość księgi przed nabożeństwem porannym, podczas szabatu poprzedzającego rosz chodesz (nów księżyca). 

miszna-moed-megilla zawiera zasady obchodzenia się z pergaminami oraz ich czytania w czasie nabożeństw. miszna dotyczy także czytania księgi estery w purim.

 

obrzędy, rytuały

 

obrzędy ku czci belfegora odbywały się na kulawym stołku, w ofierze składano mu produkty trawienia, cześć oddawano w grotach, a ofiary wrzucano przez szczeliny. 

donmeh praktykują zwyczaje żydowskie. 

talit (szal modlitewny) zakłada się po zawarciu małżeństwa (ortodoksyjni aszkenazyjczycy), talit zakłada się po bar micwa (nieortodoksyjni aszkenazyjczycy), talit zakłada się od wczesnego dzieciństwa (sefardyjczycy, mizrachijczycy). 

faryzeusze ustanowili wiele zasad liturgii np tefilin jako symboliczne poświęcenie głowy i ramienia odpowiadające diademowi i napierśnikowi arcykapłana, mezuza jako symbol konsekracji domu rodzinnego. 

rzemienie tefilin zawijane są w kierunku ciała, a przywdziewanie odbywa się na stojąco (aszkenazyjczycy), przywdziewanie odbywa się na siedząco (żydzi poza aszkenazyjczykami). 

taszlich to obrzęd symbolicznego oczyszczenia z grzechów, wyrzucenie w nurt rzeki, strumienia lub morza, drobin pyłu z kieszeni. odbywa się w pierwszy dzień rosz ha-szana (jeśli na ten dzień przypada szabat, to w drugi), w bułgarii po południu w jom kippur. odmawiane są stosowne modlitwy. w nowym jorku pył zrzuca się z mostów brooklynu i manhattanu, w jerozolimie do studni, gdyż brak naturalnych zbiorników, w kurdystanie żydzi wchodzą do wody. inspiracja obrzędu pochodzi od słów "wyrzucisz wszystkie grzechy w głąb morza" (księga micheasza). 

miszna-zeran-beracot -wyznacza kolejność czynności podczas spożywana posiłków. 

przed parą młodą niesiono koguta jako symbol płodności i wesela. w dniu wesela przynoszono koguta, co miało zapewniać liczne potomstwo. kobiety udające się do kobiety w połogu zanosiły jej koguta w prezencie. 

trzy micwy, o których powinna pamiętać pobożna żydówka: oddzielenie i spalenie dziesiątej części ciasta, zachowanie czystości rytualnej podczas menstruacji, zapalanie świec szabatowych. 

obmycie w mykwie było praktykowane przez chasydów codziennie przed modłami. mężczyźni powinni się umyć przynajmniej przed świętem jom kippur, żydówki po menstruacji, przed weselem i po porodzie. 

challa to część ciasta wydzielana dla kapłanów, w diasporze palona. 

daktylowiec właściwy jest używany podczas obrzędu dziękczynienia. 

nakładanie rąk to rytuał o nierozpoznanym znaczeniu, być może błogosławieństwo, czynność związana ze składaniem ofiar, ryt inicjacyjny. 

golem został ożywiony za pomocą tajnych modlitw i rytuałów.

Waldemar Mierniczek