27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

27. 9. 12. mesjanizm, chiliazm (cz 1)

 

podział mesjanizmu judaistycznego: 

1 mesjanizm królewski - oczekiwanie na mesjasza związane z dynastią dawidową (proroctwo natana, budowa świątyni bożej, w której znajdzie się arka przymierza, psalmy 45, 72, 89, 110, 132, księga izajasza, emmanuel, księga jeremiasza), 

2 mesjanizm prorocko-kapłański - w czasie niewoli babilońskiej, wybraniec namaszczony przez boga, prorok, cierpiący sługa jahwe, 

3 mesjanizm apokaliptyczny - księga daniela, przyjdzie na obłokach niebieskich i otrzyma od boga władzę nad światem. 

10 artykuł wiary karaimów: bóg wybawi świat poprzez zesłanie mesjasza. 

taheb to mesjasz, który wkrótce nadejdzie (być może urodzi się w rodzinie kapłańskiej), będzie żył 110 lat i będzie sprawiedliwie panował nad światem ze wzgórza gerazim, wszyscy nawrócą się na samarytanizm, będzie to ok 6000 lat po stworzeniu świata, najpóźniej za trzy wieki (samarytanie). 

bóg wybawia swój lud za damo, nic nikomu nie jest dłużny, ze względu na więź pokrewieństwa ze swoim ludem przyśle odkupiciela. 

pomazaniec (namaszczony, mesjasz, chrystus, wybraniec) oznacza z czasem osobę zapowiedzianą przez jahwe, która przyniesie ostateczne rozwiązanie zła, grzechu i śmierci w świecie i ustanowi królestwo mesjańskie, będące nowym rajem. 

syn czowieczy to postać wybrana i namaszczona przez boga, pełniąca władzę sadowniczą (księga henocha), syn człowieczy to zapowiadany mesjasz (4 księga ezdrasza). 

człowiek został stworzony dla szczęścia w edenie, bliskości boga, łatwego życia. sprawiedliwi czekają na spotkanie z bogiem, przyjście mesjasza i zmartwychwstanie, gdyż są nieśmiertelni (jeżeli są nieśmiertelni to nie potrzebują zmartwychwstania). 

początkiem powstania pojęcia ludu wybranego (ludu przymierza) jest wyjście żydów z egiptu. 

zbawienie to związanie z mesjaszem wybawienie duchowe i uwolnienie izraelitów z niewoli egipskiej, babilońskej, od hellenizacji judy. 

kittim to wielkie niegodziwe imperium, jego rządy nad światem poprzedzą nastanie czasów mesjańskich, być może chodziło o egipt ptolemeuszy i państwo seleucydów (zwój wojny, 1qphab). 

psalmy mesjańskie - 2 i 110 - zapowiadają przyjście pomazańca bożego. 

władcza królestwa mesjańskiego otrzyma z saby dar złota (psalm 72). 

psalmy 11 i 18 salomona wspominają o mesjaszu. 

mojżesz wyzwolił lud z egiptu, nadał prawo, wprowadził lud do ziemi obiecanej mlekiem i miodem płynącej, stał się zbawicielem izraela, odkupił lud z materialnego ucisku i politycznej niewoli, niewiedzy, niewoli duchowej, był przewodnikiem, przywódcą, prorokiem izraela, w ten sposób wycisnął piętno na przyszłym mesjaszu. 

wśród przepowiedni balaama były motywy mesjańskie symbolizowane przez gwiazdę. 

jeden z dwóch mesjaszów bedzie pochodził z domu aarona (kumran). 

księga izajasza ma charakter mesjański, opisuje przyszłą chwałę jerozolimy, głosi, że nadejdzie sługa pański od boga, który wyratuje naród izraelski z opresji. będzie to potomek dawida, spocznie w nim duch jahwe, będzie rządził królestwem dawida sprawiedliwie, jego panowanie obejmie wszystkie narody. 

sługa dostanie ducha jahwe tak jak dostawali prorocy i królowie, przyniesie prawo narodom i pouczenie poganom, będzie przymierzem dla ludzi i światłością dla narodów, które będą niosły mu pohańbienie, będą go bili, plwali na niego i rzucali obelgi, sługa zostanie oszpecony, ale powiedzie się słudze boga, wybije się, wywyższy, zamknie usta poganom, pan włoży nań nieprawość wszystkich, będzie ofiarą osądzoną i zabitą dla wyratowania grzeszników (księga izajasza). 

emmanuel to chłopiec, którego achazowi miała urodzić młoda kobieta jako znak łaski wobec achaza w czasie gdy król damaszku resin i król izraela pekach oblegali jerozolimę w czasie wojny syro-efraimskiej, (księga izajasza, od ii w pne rozumiana przez tradycję w sensie mesjańskim). 

mesjasz jako król miłości i sprawiedliwości zostanie wysłany przez boga (księga zachariasza). 

cierpiący sługa jahwe to mężczyzna, który weźmie na siebie cierpienia ludzkości, król pokoju, wjedzie do jerozolimy na oślątku, dobry pasterz, zostanie odrzucony i zabity, a jego ofiara przyczyni się do odnowienia przymierza. w dniu, w którym go przebodą wytryśnie źródło dla mieszkańców jerozolimy na obmycie grzechu i zmazy (księga zachariasza). 

joel opisał jako prorok nową erę wylania ducha bożego na wszelkie ciało. po nastaniu tej ery bóg pobłogosławi tych, którzy mu zaufali (księga joela). 

malachiasz zapowiadał przyjście mesjasza (księga malachiasza). 

micheasz prorokował, że mesjasz narodzi się w betlejem (księga micheasza). 

zadaniem proroka jest zapowiadać przyjście mesjasza. 

saduceusze odrzucali mesjanizm. 

faryzeusze wierzyli w nadejście mesjasza. 

reguła wspólnoty esseńczyków była regułą mesjańską. esseńczycy wierzyli, że nastąpi epoka mesjańska, zaprowadzi ją prorok (mistrz sprawiedliwości, mesjasz aaronowy, mesjasz izraela). nauczyciel sprawiedliwości zmarł lub został zabrany do nieba, wyznawcy oczekiwali jego powrotu w czasach ostatecznych.

Waldemar Mierniczek