27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

27. 9. 8. cuda

 

w judaizmie cudów dostatek. 

bóg obdarzał proroków charyzmą czynienia cudów, mieli interpretować cudowne interwencje boga jako uwierzytelnienie ich proroctwa, np mojżesz, jozue, eliasz, elizeusz. 

cuda dzielą się na: 

1 oth - empiryczne doświadczenia rzeczy nadzwyczajnej lub naturalnej, które upewnia o wiarygodności ingerencji boga, 

2 geburoth - czyny pełne mocy bożej, 

3 mofeth - objawienie się boga w znaku, 

4 pele - zdziwienie faktem związanym z ingerencją boga. 

cuda jako zdarzenia przekraczające prawa natury: wstrzymanie rytmu słońca i księżyca (księga jozuego), zakwitnięcie laski aarona (księga liczb), zesłanie ognia z nieba (1 księga królewska), wskrzeszenie zmarłych (księgi królewskie), niektóre plagi egipskie (księga wyjścia), poczęcie przez dziewięćdziesięcioletnią sarę (księga rodzaju). 

cuda jako fakty naturalne lub opatrznościowe, w których dostrzega się zjawiska nadzwyczajne: nadzwyczajna płodność ziemi (księga izajasza), nagłe pojawienie się deszczu (księga hioba), nagłe pojawienie się burzy (księga hioba). 

do największych cudów należy stworzenie świata i człowieka. 

mojżesz kilkakrotnie wydobył wodę ze skały, np ze skały meriba (księga wyjścia). 

mojżesz cudami przekonał izraelitów, że przysłał go bóg (józef flawiusz). 

ucieczka izraelitów z egiptu udała się między innymi dzięki cudom. jednym z cudów było przejście przez morze czerwone (księga wyjścia). inne cuda dotyczące tego okresu: zesłanie przepiórek i manny na pustynię, uzdatnianie gorzkich wód do picia, utworzenie źródła w skale, zakwitnięcie laski mojżesza na dowód wyboru aarona na arcykapłana. 

izraelici żywili się manną na pustyni podczas wędrówki do ziemi obiecanej. jahwe zesłał im ten pokarm ponieważ narzekali w drugiej połowie drugiego miesiąca wędrówki, że są głodni. o zmierzchu bóg zesłał przepiórki, a rano mannę. warunek cudu: nie można było zostawiać manny na później, gdyż gniła i pojawiały się robaki. w szóstym dniu izraelici mieli zebrać podwójną porcję, która miała wystarczyć na szabat, i wtedy nie psuła się. bóg zsyłał mannę przez 40 lat, cechy: ziarnista jak szron, drobna, zbierano ją z ziemi, biała, podobna do nasion kolendry, słodka, trudna do przechowywania, topiła się na słońcu, można ją było tłuc w moździerzach i mleć w młynkach. 

przed bitwą o jerycho nastąpiło cudowne rozstąpienie się wód jordanu, armia przeszła po dnie sucha stopą. na pamiątkę tego wydarzenia izraelici ustawili 12 kamieni w miejscu swojego obozowiska (księga jozuego). 

bóg wydłużył dzień, aby jozue miał czas schwytać adonisedeka i czterech królów atakujących jozuego, oraz rozbić ich wojska. 

gedeon poprosił boga o dokonanie cudu, aby mieć dowód na to, że bóg pomoże izraelitom w walce z midianitami. poprosił, aby runo wełny położone przez niego na klepisku stało się mokre od rosy, a ziemia wokół niego została sucha. rano tak się stało. nieprzekonany gedeon poprosił, aby następnego dnia stało się odwrotnie: runo zostało suche na mokrej od rosy ziemi. tak się stało i gedeon uwierzył w pomoc boga (księga sędziów). 

jozafat, władca aramu, wysłał wojsko, aby schwytać proroka elizeusza. prorok dokonał dwóch cudów i odprawił aramejczyków w pokoju (księga królewska). 

podczas siedmiodniowej wędrówki wojsk jorama i jozafata zabrakło wody. prorok elizeusz nakazał wykopać rowy, które cudownie napełniły się wodą. 

cuda elizeusza: rozdzielenie wód jordanu, oczyszczenie źródła zaopatrującego jerycho w wodę, zaopatrzenie wojska w wodę, wypłynięcie żelaznej części siekiery na powierzchnię wody, ukazanie słudze anielskich rydwanów, porażenie wojsk syryjskich ślepotą, przywrócenie wzroku żołnierzom syryjskim, uleczenie naamana z trądu, przeniesienie trądu z naamana na gechaziego, wskrzeszenie dziecka, wskrzeszenie zmarłego, powicie syna przez bezdzietną szunamitkę, rozszarpanie 42 dzieci przez parę niedźwiedzi, dostarczenie wdowie oliwy, uzdatnienie zatrutej potrawy, nakarmienie 100 mężczyzn 20 bochenkami chleba (2 księga królewska). 

podczas pojedynku na górze karmel między achabem i jego bogiem baalem, a eliaszem i jahwe, gdzie złożyli ofiary całopalne, jahwe pozwolił eliaszowi dokonać cudu, który przekonał izraelitów o fałszywości baala. 450 proroków tego bożka zostało zabitych, kraj opuściła susza i głód. 

inne cuda eliasza: rozmnożenie mąki i oliwy u wdowy z sarepty, wskrzeszenie syna wdowy z sarepty (1 księga królewska), rozdzielenie wód jordanu (2 księga królewska). 

daniel wrzucony do jaskini lwów został cudownie ocalony (księga daniela). 

powstańcy machabejscy znaleźli tylko jeden dzban oliwy zabezpieczony pieczęcią arcykapłana, co powinno starczyć na jeden dzień, ale starczyło na 8 dni. upamiętnieniem tego cudu jest chanuka: zapalanie świec i czytanie megilla jest micwą, świecznik powinien być ustawiony na zewnątrz domu lub w pobliżu drzwi lub okna, co ma stanowić upublicznienie cudu. 

cud purimowy polega na objawieniu prawdziwej tożsamości izraela, odzwierciedlającej objawienie olam haba, przyszłego świata, wskrzeszenia w przyszłym świecie (sefer jefira). 

szymon bar jochaj był znany z licznych cudów, które dokonał w tyberiadzie. 

awinu malkenu wypowiedziana po raz pierwszy przez akibę ben josefa spowodowała opady deszczu. 

elimelech z leżajska rozmawiał ze zwierzętami . 

arabowie nakazali żydom używania w czasie świąt jom kippur wyłącznie kogutów lub kur z białymi piórami. żydzi modlili się u grobu rabina ba'najasza w safedzie. w wyniku tej modlitwy wszystkie czarne kury zamieniły się z śnieżnobiałe. 

w 1948 do synagogi ari aszkanazi w safedzie wpadły szrapnele, a na dziedziniec pocisk artyleryjski, nikt nie został zraniony, co uznano za cud. 

judaizm rekonstrukcjonistyczny odrzuca wiarę w cuda.

Waldemar Mierniczek