27. judaizm i religie powiązane (hebrajczycy, izrael, kabała, karaimi, mandaizm, mozaizm, palestyna, samarytanie, żydzi) oraz ringatu

 27. 10. 2. 4. obrzędy i zwyczaje nie związane z porami roku (cz 6)

tisza be-aw, sabat nachamu

 

święto tisza be-aw jest poprzedzone trzema tygodniami pokuty, nie wolno organizować żadnych zabaw, słuchać muzyki, jeść mięsa, pić wina, strzyc włosów i bród, udzielać ślubów. na dziewięć dni przed świętem zdejmuje się parochet znad aron ha-kodesz i ozdoby ze zwojów tory, hymn lecha dodi śpiewa się w tonacji molowej, w trakcie nabożeństwa odczytuje się treny jeremiasza. 

tisza be-aw to święto upamiętniające zniszczenie drugiej świątyni w jerozolimie w 70, inna wersja: święto upamiętnia zburzenie pierwszej i drugiej świątyni. 

tisza be-aw to święto objawienia się mesjasza. to co dzisiaj jest żałobą przekształci się w radosne święto po przyjściu mesjasza (chasydyzm). 

księgi pięciu megilot to zbiór pięciu ksiąg odczytywanych podczas najważniejszych świąt żydowskich, w tym lamentacje jeremiasza (tisza be-aw). 

ostatnim posiłkiem przed postem (seuda mafseket) jest u aszkenazyjczyków jajko na twardo posypane popiołem. 

w dniu święta tisza be-aw obowiązuje całodobowy post, nie wolno jeść i pić, myć się, płukać ust, używać kosmetyków, nosić odzieży i skórzanego obuwia, studiować i komentować tory. 

wierni siadają na ziemi lub niskich ławach, taboretach, odmawiają modlitwę szmone esre i modlitwę pokutną, w czasie nabożeństwa porannego odmawia się modlitwy pokutne slichot, fragmenty z księgi hioba, treny jeremiasza, kantor śpiewa lamentacje na schodach wiodących do aron ha-kodesz. 

gdy robi się ciemno zapala się tylko małe lampki. po odniesieniu tory do aron ha-kodesz śpiewa się chóralnie kinot (pieśni żałobne i pokutne). 

na zakończenie święta zawiesza się parochet i okrycia pulpitów, zapala lampy, mężczyźni zakładają szale modlitewne, telifin i recytują modlitwy błagające o pociechę dla syjonu, odbudowę świątyni i powrót do jerozolimy. 

następny szabat po tisza be-aw nazywa się sabat nachamu i zaczyna się od słów "pocieszcie się, pocieszcie ludu mój".

 

tu b’av

 

zakwitanie urginii morskiej było związane z rolniczym świętem tu b'av (ok 15 viii). 13 młodych cielców i 13 miar najczystszej mąki złożono w ofierze podczas pierwszego dnia święta (księga liczb).

 

1 elul

 

nowy rok dla bydła, nowy rok składania ofiar ze zwierząt w świątyni jerozolimskiej (rosz ha-szana dla zwierząt.

 

elul

 

w miesiącu elul żydzi dają do zbadania koszerność tefilin i mezuzy, czy nie są zbyt zniszczone i czy mogą być dalej używane.

Waldemar Mierniczek