wm religie semitów

  27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 9) guma tragankowa wydzielana z astracantha bethlehemitica i astracantha gummifera ( traganek gumodajny ) była używana jako wonne korzenie, znajdowała się wśród darów przywiezionych  józefowi  do egiptu ( księga rodzaju ).  lebiodka syryjska to hyzop używany podczas paschy : "weźcie gałązkę hyzopu i zanurzcie ją we krwi, która jest w naczyniu, i krwią z naczynia skropcie próg i oba odrzwia".  hyzop jest uważany za symbol poniżenia.  czystek kreteński i czystek szary (lub czystek wawrzynoslistny ) służą do otrzymywania ladanum . surowiec otrzymywano w ten sposób, że przepędzano kozy (?) przez zarośla, a potem wyczesywano z wełny owiec (??),w późniejszym okresie wyczesywano go bezpośrednio z krzaków za pomocą drewnianych grzebienio-wachlarzy.  z rośliny aucklandia lappa wykonywano olejek radości , o którym mowa w psalmach .  aloes sokotrzański był wykorzystywany do wytwarzania oleju aloesowego i ż...

  27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 8) bóg zesłał głodnym izraelitom mannę na pustyni (cud) ( księga wyjścia ).  alhagi maurorum to krzew, który był otrzepywany z manny na płachty ( księga barucha ).  manna jest podobna do nasion kolendry ( księga liczb ) manna to owoce krzewów tamarix mannifera (naciągane) ( moldenke i moldenke ). manna to owoce ochradenusa jagodowego (naciągane) ( maillat i maillat ).  żywica rośliny commiphora africana nazywana jest bdelium , jest podobna do manny . bdelium = manna ( józef flawiusz ).  haloxylon salicornicum może być manną , gdyż wydziela w z pędów słodki płyn podobny do płynu wydzielanego przez tamaryszki .  solanka bezbronna , solanka kolczysta , solirod krzaczasty dostarczały popiołu, który mieszano z oliwą z oliwek otrzymując ług do mycia i prania.  haloxylon scoparium , haloxylon persicum ( saksauł biały ) służą do produkcji mydła (???) ( księga jeremiasza ).  "szedłem koło roli pr...

  27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 7) motyw akantu ( akantu syryjskiego ) wyrzeźbiono na kamiennej podstawie stołu na  chleby pokładne ( list arysteasza ).  jan chrzciciel żywił się szarańczą lub szarańczynem strąkowym ( chlebem świętojańskim ).  rabin szymon bar jochaj ukrywał się przez 13 lat w jaskiniach za hadriana przed rzymianami, żywił się chlebem świętojańskim ( szarańczynem strąkowym ).  ciecierzyca to pasza do bydła rozumiana jako oznaka dobrobytu osiągniętego po wejściu do kanaanu ( księga izajasza ).  kain złożył bogu ofiarę z prażonych nasion lnu ( midrasz ).  wysłańcy jozuego do jerycha ukryli się w pędach lnu ułożonych na dachu domu niewolnicy tachab ( księga jozuego ).  płótno lniane było symbolem doskonałości i życia wiecznego. w białe płótno owijano zmarłych przed pochówkiem.  po przyjściu do tyberiady szymon bar jochaj kazał sadzić łubin , a gdzie się zakorzenił tam znajdowano żydowski grób, co p...

  27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 6) belial symbolizuje płodność ziemi.  wśród faktów naturalnych czy opatrznościowych, w których dostrzega się zjawiska nadzwyczajne, znajduje się nadzwyczajna płodność ziemi ( księga izajasza ).  bóg nauczył adama siewu ( życie adama i ewy ).  kain był rolnikiem ( księga rodzaju ).  początek roku rolniczego wypada w święto rosz ha-szana (1 tiszri).  pszenica płaskurka była najważniejszym  zbożem , między innymi przechowywanym w egipcie w magazynach zbóż ( księga kapłańska ). inne pszenice: pszenica twarda , pszenica zwyczajna . dojrzewanie pszenicy było związane z wieloma świętami rolniczymi. podczas szawuot ofiarowywano świątyni snop pszenicy.  szawuot to święto początków zbiorów pszenicy .  w drugim dniu po święcie paschy należało przynieść dojrzały snop jęczmienia ( jęczmień dwurzędowy i jęczmień zwyczajny ). zbioru jęczmienia można było dokonywać także w szabat . zbioru dokonywano ...

27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 5) anioł w krzewie gorejącym przekazał mojżeszowi objawienie boga , według którego mojżesz miał wrócić do egiptu i wymusić na faraonie wypuszczenie izraelitów .  bóg objawił się mojżeszowi w postaci krzewu gorejącego ( szechiny ) ( saadja ben josef ).  gązewnik akacjowy mógł być krzewem gorejącym ( maillant i maillant , moldeke i moldeke ).  dyptam jesionolistny jest typowany na krzew mojżesza , gdyż jego olejki lotne mogą ulec zapaleniu. zdanie przeciwne: olejki nie zapalają się samoistnie, poza tym roślina nie występuje ani w egipcie, ani na półwyspie arabskim.  abraham wykopał studnię w beer szewa, a nad nią zasadził tamaryszki ( księga rodzaju ). studnia przysięgi istnieje do dzisiaj. zasadzone drzewa utwierdzały prawo własności, dawały cień pasterzom i stadom.  sau l spoczywał pod tamaryszkiem na wzgórzu gibei ( 1 księga samuela ).  jonasz zrobił szałas i czekał co się stanie. bóg sprawił, że wyrósł...

  27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 4) migdałowiec pospolity to drzewo czuwające. z niego została zrobiona laska mojżesza , która zakwitła w przybytku mojżesza ( księga liczb ).  migdały znajdowały się wśród darów przywiezionych przez głodujących braci józefa do egiptu.  z migdałowca jakub strugał patyczki przy wodopoju dla wypasanych trzód.  pąki migdałowca były motywem zdobniczym na ornamentach świeczników ( księga wyjścia ).  laska aarona cudownie zakwitła.  pistacja atlantycka , pistacja kleista i pistacja palestyńska to terebint , pod którym jakub zakopał wizerunki obcych bogów ( księga rodzaju ), jozue zawarł przymierze z sychem i ustawił wielki kamień ( księga jozuego ), pochowano króla saula i jego synów.  orzeszki pistacjowe znajdowały się wśród darów przywiezionych przez braci józefa do egiptu (też pistacja właściwa ) ( księga rodzaju ).  anioł jahwe usiadł pod drzewem terebintu ( pistacja palestyńska ) w saanna...

  27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 3) noe sadził cedry 120 lat przed potopem ( tradycja ).  cedry libańskie były wykorzystane przy budowie świątyni. kupował je salomon od hirama, władcy tyru, płacąc pszenicą , jęczmieniem , oliwą i winem . salomon zasadził je na dziedzińcu świątyni.  księga ezechiela zawiera alegorię o cedrze .  cedr symbolizował dumę i pychę.  hyzop i cedr były używane do oczyszczania przez kapłanów osoby, która wyzdrowiała z trądu, ( księga kapłańska ).  jałowiec fenicki był używany jako drzewo cedrowe podczas ceremonii całopalenia zwierząt dla boga . do ofiary całopalenia dodawano hyzop , żeby był ładny aromat ( księga jeremiasza ).  na dębach skalnych i dębach tabor pasożytują owady kermes ilicis. z rozdrobnionych samic uzyskiwano barwnik szkarłatny, karmazynowy i purpurowy. barwika tego używano do farbowania płócien w przybytku mojżeszowym ( hepper ).  pod dębem płaczu pochowano deborę, piastunkę r...

  27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 2) drzewo życia rosło w środku raju , jego owoce zapewniały nieśmiertelność.  drzewo życia to metafora mądrości i sprawiedliwości ( księga przysłów ), sprawiedliwi będą spożywać jego owoce.  drzewo życia składa się z 10 sefirot ułożonych w 3 kolumny: 1 miłosierdzie ( rachamim ), prawa, żeńska, 2 sąd ( din ), lewa, męska, 3 równowaga i harmonia, środkowa stanowiąca połączenia lewej i prawej linii ( kabała ).  drzewo życia wzmaga podwójny ruch świata. rozjaśnia je światło proste, a równocześnie światło odbite tworząc istotę bożej obecności. ów przepływ światła wpływa na zdolność kreacyjną każdej z sefirot ( chaim vital ).  menora to symbol rajskiego drzewa życia . sefer tora to symbol drzewa życia.  w dniu zmartwychwstania owoce drzewa życia nie wyczerpią się, liście nie zwiędną i będa służyły za lekarstwo ( księga ezechiela ).  w raju rosło drzewo poznana dobra i zła . a dam i ewa nie mogli jeść owo...

27. 7. 2. rośliny, rolnik (cz 1)   w czasach noego nie było potrzeby odróżniania zwierząt czystych od nieczystych, gdyż ludzie żywili się roślinami ( midrasz ).  warzywa i owoce powinny zostać sprawdzone przed spożyciem, czy są koszerne. nie wolno wysiewać na jednym polu dwóch rodzajów ziarna (zakaz mieszania dwóch rodzajów roślin na jednym polu lub winnicy - kilja serajim ), nie wolno używać odzieży sporządzonej z dwóch rodzajów włókna (zakaz tkania materiału z lnu i wełny - kilja begadim ). szczegółowe przepisy zawarte są w miszna -zerain-kilajim .  miszna-zeraim-orla zawiera zakaz zrywania i spożywania "roślin nieobrzezanych", czyli owoców z drzew przez pierwsze trzy lata ich wzrostu.  miszna-tohorot-ukcin mówi o owocach stykających się z przedmiotami nieczystymi i częściami niejadalnymi jak łodygi, szypułki, łupiny, pestki.  miszna-tohorot-makszirin reguluje zagadnienie nieczystości produktów spożywczych na skutek zamoczenia w oliwie ....

27. 7. 1. 5. kryptydy   baruc h widział feniksa lecącego przed słonecznym rydwanem ( 3 księga barucha ).  gryf został wymieniony jako zwierzę nieczyste, którego nie można spożywać.  jednorożec jest wspomniany w starym testamencie kilkakrotnie (np jako re'em - zwierzę o jednym lub kilku rogach).  rahab to potwór morski symbolizujący egipt i siły wrogie bogu , zło, demon głębin morskich. jako pierwszy popadł w spór z bogiem. stało się to przy rozdzielaniu wód i lądów, ale pozostał wierny bogu, nie zgadzał się z lucyferem . rahab to anioł pychy i bezczynności, książę pierwotnego morza, lubił zatapiać statki. bóg zgładził go, gdy odmówił rozdzielenia wód. ponownie zgładzony za próbę przejścia izraelitów przez morze czerwone (same sprzeczności). zwrócił adamowi księgę razjela , gdy aniołowie wrzucili ją do morza.  lewiatan to potworna ryba stworzona w piątym dniu stwarzania świata ( artscroll ).  lewiatan ma grzbiet jak płyty z tarczy sp...

27. 7. 1. 4. 2. słoń   "nie pokazuj człowiekowi palmy ze złota, ani słonia przechodzącego przez ucho igielne" ( talmud ).  czerwonym sokiem z morwy czarnej rozjuszano słonie przed walką ( 1 księga machabejska ).  eleazar machabeusz poległ w bitwie pod bet-zacharia przygnieciony przez słonia, którego zabił.   27. 7. 1. 4. 3. lew/tygrys   lew to symbol siły i pokolenia judy .  w celu ochrony noego i jego rodziny bóg ustanowił lwy i inne zwierzęta strażnikami ( tradycja ).  lew okulawił noego , aby był niezdolny do złożenia takiej samej ofiary, jak sem ( midrasz ).  lew był symbolem jednej z chorągwi ludu wędrującego do kanaanu .  samson pokonał gołymi rękami lwa ( księga sędziów ).  samson zobaczył, że w padlinie lwa zalągł się rój pszczół, które wyprodukowały miód (rytualnie nieczysty). samson jadł go i dał swoim rodzicom ( księga sędziów ).  gdy dawid był małym chłopcem zaprowadził owce na gr...

27. 7. 1. 4. 1. pies/wilk/lis   kain dostał do ochrony psa , który przedtem strzegł stad abla ( midrasz ).  noe zakazał zwierzętom współżycia seksualnego na arce , ale zakaz złamał pies ( talmud ).  psy zjadły ciało izebel , kiedy została wyrzucona przez okno i stratowana przez konie.  kananejczycy i goje to psy ( talmud ).  za posiadanie groźnego psa i nie zachowanie odpowiednich środków bezpieczeństwa karano cheremem (klątwą).  wilk był postrzegany przez żydów jako drapieżny, bezwzględny, pazerny, amoralny, dziki, chciwy.  naród żydowski to baranek pomiędzy 70 wilkami .  według proroctwa jakuba jego syn beniamin jest jak wilk drapieżny, rano rozrywa zdobycz, a wieczorem rozdziela łupy ( księga rodzaju ).  ezechiel powiedział, że przywódcy są jak wilki rozdzierające zdobycz, rozlewają krew, zabijają ludzi, aby osiągnąć niesprawiedliwe zyski ( księga ezechiela ).  sofoniasz twierdził, że sędziowie...

27. 7. 1. 4. pozostałe zwierzęta   litera kof oznacza małpę ( sefer jecira ).  ziemię nawiedziła plaga szczurów i szarańczy ( księga joela ).  dym z opalonej wilczej skóry odstrasza myszy .  portret cadyka yeshayaha steinera jest używany przez żydów jako amulet chroniący domostwo przed myszami .  funkcjonował zakaz jedzenia żółwi .  bnej israel ( żydzi z mumbaju) aby rozróżnić kobiety żydowskie od innych, dawali im ryby , a te które przyrządziły posiłki z ryb koszernych, były uznawane za żydówki.  nie można łączyć ryb i produktów mlecznych podczas jedzenia ( sefardyjczycy ).  ryby (też znak zodiaku) to istoty z ukrytego świata (odmęty morza) ( sefer jecira ).  słowo ryba ( dag ) reprezentuje troskę. ryba spożywana na purim przemienia troskę w sercu człowieka w najwyższą radość ze zbawienia ( sefer jecira ).  jonasz uciekł na morze. podczas sztormu został wyrzucony za burtę, bóg zesłał rybę , aby go poł...

27. 7. 1. 3. 1. koń   zakaz spożywania koniny .  psy zjadły ciało izebel , kiedy została wyrzucona przez okno i stratowana przez konie.  ząb wilka zawieszony na szyi konia powoduje, że koń nie płoszy się ( kabała ).   27. 7. 1. 3. 2. byk, baran, kozioł   naród żydowski to baranek pomiędzy 70 wilkami.  akeda to historia o tym, jak bóg kazał złożyć abrahamowi w ofierze swojego syna izaaka . abraham narżnął drewna, zbudował ołtarz na górze moria , związał syna i sięgnął po nóż. wtedy ukazał się anioł jahwe i powiedział, że abraham dał dowód, że boi się boga, wobec czego niech nie czyni izaakowi krzywdy i złoży w ofierze barana , który zaplątał się w ciernie. bóg pobłogosławił abrahama. rogi szofar , które są używane podczas tego święta są utożsamiane z rogami barana, który został ofiarowany zamiast izaaka. 96 baranów złożyli w ofierze żydzi powracający z niewoli babilońskiej ( księga ezdrasza ).  daniel miał wizję baran a i...